Żywopłoty i ich pielęgnacja

   ZAKŁADAMY ŻYWOPŁOT


           Miejsce dla żywopłotu może się znaleźć w niemal każdym ogrodzie. Przede wszystkim może on spełniać funkcję żywego roślinnego ogrodzenia. Odpowiednio gęsty i wysoki żywopłot nie tylko uchroni nas przed spojrzeniami przechodniów, ale także może może stanowić ochronę przed podmuchami wiatru, kurzem czy hałasem z ulicy. Żywopłot możesz także wykorzystać do oddzielenia poszczególnych części ogrodu, sadząc go np. pomiędzy częścią użytkową a kącikiem wypoczynkowym. Poza praktycznymi powodami, dla których warto mieć żywopłot, musi on jednocześnie spełniać funkcje estetyczne. Piękny żywopłot otaczający nasz ogród czy działkę będzie bowiem rodzajem wizytówki naszego ogrodu, a dla kompozycji roślin rosnących wewnątrz ogrodu będzie stanowił tło.

          Jednak zanim założysz żywopłot, musisz odpowiedzieć sobie na pewne pytania. Otóż na żywopłot trzeba wybrać rośliny które nie tylko będą spełniały Twoje oczekiwania od strony funkcjonalnej i estetycznej, ale również takie, którym będziesz w stanie zapewnić odpowiednie warunki siedliskowe w Twoim ogrodzie i nie będą wymagały zbyt wielu zabiegów pielęgnacyjnych. Od odpowiedniego przygotowania się do założenia żywopłotu będzie zależało to, czy w przyszłości będzie on wspaniałą ozdobą Twego ogrodu, czy też będzie elementem przysparzającym ciągłych problemów w pielęgnacji.

Rozmiary żywopłotu

        Ze względów funkcjonalnych ogromne znaczenie ma wysokość żywopłotu. Odpowiednio wysoki żywopłot (około 2 m) otaczający ogród uchroni Cię przez spojrzeniami przechodniów czy sąsiadów. Niższy żywopłot wewnątrz ogrodu może być doskonały do oddzielenia poszczególnych części ogrodu. Żywopłot bardzo niski będzie z kolei doskonały np. na obwódki dla kwiatowych rabat. Musisz jednak zdawać sobie sprawę z faktu, iż nie da się osiągnąć wysokiego żywopłotu, który będzie jednocześnie bardzo wąski. Trzeba przewidzieć, iż w miarę wzrostu w górę, żywopłot będzie się również poszerzał. Zastanów się zatem czy masz odpowiednio dużo miejsca aby w przyszłości Twój żywopłot mógł się rozrastać?

Formowany czy o pokroju naturalnym?

      Najbardziej popularne są żywopłoty strzyżone. Być może słowo żywopłot kojarzy Ci się właśnie jedynie z szeregiem równo przyciętych krzewów ogradzających ogród. Dobrze przystrzyżony żywopłot wygląda okazale, najlepiej w zestawieniu z regularnymi rabatami i podziałami płaszczyzny ogrodu liniami prostymi. Strzyżenie pozwala zapanować nad określonym kształtem i rozmiarami żywopłotu. Na żywopłot strzyżony wybierz rośliny dobrze znoszące cięcie, silnie rozgałęziające i zagęszczające się po przycięciu.

Bukszpan wieczniezielony jest doskonały na niski żywopłot formowany. Rośliny zakupione w pojemnikach łatwiej się przyjmują i można je sadzić prawie przez cały okres wegetacyjny.

       Większość żywopłotów z roślin liściastych zrzucających liście na zimę (min. liguster pospolity i irga błyszcząca) wymaga przycięcia jesienią zaraz po posadzeniu. W przypadku tej grupy roślin wybieramy na żywopłot młode egzemplarze zbudowane z z 3 do 5 pędów o długości około 30 do 40 cm. Po posadzeniu pędy zetnij sekatorem bardzo nisko, na wysokości około 10 cm. Dzięki temu zabiegowi Twój żywopłot będzie gęsty już od samej ziemi. Kolejnego przycięcia, już w celu nadawania odpowiedniego kształtu, dokonujemy dopiero po upłuwie 1,5 roku, na przedwiośniu.


      Są jednak rośliny rośliny liściaste o liściach sezonowych, takie jak grab i buk, których po posadzeniu nie należy przycinać aż przez dwa lata, a strzyżenie rozpoczynamy dopiero na wysokości 30 do 40 cm w okresie letnim.


     Sprawa jest prostsza w przypadku roślin liściastych zimozielonych, takich jak np. bukszpan oraz wszystkich iglastych - tych roślin nie tniemy przez pierwsze 2 do 3 lata po posadzeniu.


            Przycinanie żywopłotu wymaga jednak sporo wysiłku, a często również poniesienia dodatkowych kosztów na zakup odpowiednich narzędzi do cięcia. Jeżeli zatem jesteś bardzo zapracowany i masz niewiele wolnego czasu na pielęgnację ogrodu lub po prostu jesteś leniuchem, zastanów się czy nie lepiej zdecydować się na żywopłot o pokroju naturalnym?

       Chociaż żywopłoty, których nie przycinamy rozrastają się mniej foremnie i z reguły zajmują więcej miejsca, nie tylko mniejsza pracochłonność może przemawiać za założeniem żywopłotu o pokroju naturalnym. Otóż taki żywopłot będzie znacznie lepiej wkomponowany w otoczenie ogrodu naturalistycznego, z falistym krajobrazem i zaokrąglonymi, nieregularnymi ścieżkami. Na taki żywopłot można przeznaczyć niektóre niskie rośliny iglaste czy też różaneczniki, w przypadku których cięcie pozbawiło by naturalnego uroku tych krzewów.

Czy musi być zimozielony?

     Żywopłot zimozielony otaczający nasz ogród zapewni nam nieco prywatności przez cały rok. Niestety żywopłoty zimozielone są również trudniejsze w utrzymaniu. Wiele z roślin zimozielonych wymaga w okresie zimowym stanowisk osłoniętych od mroźnych, wysuszających wiatrów i zwiększonej wilgotności powietrza. Niektóre krzewy liściaste (min. berberysy, bukszpan, czy różaneczniki) w czasie mroźnych zim mogą przemarzać. Dlatego też, szczególnie jeżeli żywopłot osłania ogród działkowy, który odwiedzasz tylko w okresie od wiosny do jesieni, namawiam do założenia żywopłotu sezonowego.

Warunki świetlne

       Wybierając rośliny na swój żywopłot zastanów się czy będziesz w stanie zapewnić im odpowiednie warunki świetlne. Jeżeli żywopłot będzie rósł w miejscu półcienistym lub wręcz w pełnym cieniu, wybór roślin jest znacznie ograniczony. Niedostatek światła może spowodować gorszą kondycję roślin, słabe kwitnienie, a także słabsze wybarwienie liści lub igieł, szczególnie u roślin pstrolistnych czy złocistych odmian iglaków.


         Nie bez znaczenia jest też możliwość dobrego nasłonecznienia również dolnych partii żywopłotu, co często może się okazać warunkiem trudnym do spełnienia. W przypadku braku światła padającego na "podnóże" żywopłotu, gałęzie najniżej położone mogą zamierać. Taki efekt często występuje u żywopłotów świerkowych.


     Spośród roślin liściastych większe zacienienie dobrze toleruje grab. Natomiast w przypadku żywopłotu iglastego warto będzie zdecydować się na posadzenie cisa.

Jakie rośliny wybrać?

      Jak już wiesz, trzeba uwzględnić zarówno własne oczekiwania co do roślin jak i ich wymagania co do warunków uprawy. Poniżej przedstawiam niektóre rośliny, na które warto zwrócić uwagę przy doborze gatunku na żywopłot.



Żywopłoty liściaste zimozielone:
bukszpan wieczniezielony, irga błyszcząca, ognik szkarłatny, ostrokrzew kolczasty, ostrokrzew 'Meservy',


Żywopłoty liściaste sezonowe:
berberys thunberga, dereń biały, dereń biały syberyjski, dereń kwiecisty, liguster pospolity, pięciornik krzewiasty, róża pomarszczona, tawuła van Houtte'a,


Żywopłoty iglaste:
cis pospolity, cis pośredni 'Hicksi', jałowiec chiński 'Stricta', świerk serbski, żywotnik zachodni 'Brabant', żywotnik zachodni kulisty, żywotnik zachodni 'Spiralis', żywotnik zachodni 'Smaragd', żywotnik zachodni 'Yellow Ribbon',

Przygotowanie gleby

     Zanim zaczniemy sadzić rośliny żywopłotowe, trzeba odpowiednio przygotować glebę. Przed wykonaniem jakichkolwiek prac określ zawartość składników w odżywczych w glebie, jej zwięzłość i odczyn pH. Jeżeli gleba będzie nieodpowiednia, np. zbyt ciężka (gliniasta) lub zbyt lekka (piaszczysta) może okazać się, iż wybór roślin żywopłotowych jakie możesz zastosować jest ograniczony, chyba że poprawisz strukturę gleby poprzez dodanie kompostu, substratu torfowego czy też obornika.

       Jednak zanim wymieszasz z glebą ewentualnie potrzebne składniki, najpierw usuń chwasty. Po usunięciu chwastów z powierzchni gleby możesz już przekopać pas gleby (najlepiej nieco szerszy niż planowana szerokość żywopłotu) na głębokość około pół metra. Pozwoli to na dokładne oczyszczenie gleby z kamieni, rozłogów, pozostałości po korzeniach roślin i innych zanieczyszczeń. Przekopanie wpłynie też na rozluźnienie gleby i ułatwi rozwój systemu korzeniowego roślin, które posadzisz. Dzięki temu żywopłot będzie bardziej stabilny i mniej narażony na niesprzyjające warunki, takie jak letnia susza czy też bardzo niskie temperatury w okresie zimowym.


       Jeżeli nie jest konieczne wymieszanie gleby ze składnikami poprawiającymi jej strukturę, zasobność, czy też kwasowość, podczas przekopywania glebę wystarczy zasilić nawozem fosforowym (dokarmianie azotem i potasem zastosuj dopiero gdy rozwinie się już system korzeniowy roślin). Tak przygotowane podłoże pozostaw na kilka tygodni aby osiadło.

Termin i sposób sadzenia

        Do sadzenia wybierz rośliny młode, gdyż łatwiej się przyjmują. Jeżeli czas potrzebny do osiągnięcia określonej wysokości żywopłotu wydaje Ci się zbyt długi i koniecznie chcesz posadzić rośliny, które już nieco podrosły, wybierz sadzonki w pojemnikach. Ich system korzeniowy będzie w lepszym stanie i łatwiej się przyjmą, ale niestety będą też droższe.


     Idealną porą na sadzenie żywopłotu jest jesień ale może być również wiosna (termin wiosenny polecany jest szczególnie dla żywopłotów iglastych). Sadząc żywopłot jesienią, zrób to w takim okresie aby rośliny miały jeszcze około 1 do 2 miesięcy czasu na przyjęcie się zanim nastaną mrozy. Jeżeli zdecydujesz się na założenie żywopłotu wiosną, pamiętaj iż rośliny trzeba będzie starannie pielęgnować i nigdy nie dopuścić do przeschnięcia gleby i podsuszenia wrażliwych korzeni młodych roślin.

Formowany żywopłot sezonowy z ligustru. Roślina ma niewielkie wymagania
i dobrze znosi cięcie.

        Dla gęstości żywopłotu niezmiernie ważne jest posadzenie odpowiedniej liczby roślin w odpowiednich odstępach. Niestety zalecana rozstawa różni się w zależności od planowanej wysokości żywopłotu, a także wybranego gatunku roślin. Można jednak podać pewne wartości uśrednione, które nieco pomogą Ci w określeniu potrzebnej ilości roślin. Otóż dla żywopłotów o docelowej wysokości około 30 cm potrzeba będzie około 5 do 6 roślin na metr bieżący. Na żywopłot wyższy, do około 80 cm, należy posadzić 4 rośliny na metr bieżący. Jeżeli wysokość ma oscylować około 1 m lub nieco więcej - wystarczą już tylko 3 rośliny na metr bieżący. W przypadku żywopłotów wysokich, których docelowa wysokość ma wynieść około 2 m, sadzi się z reguły 2 rośliny na metr bieżący.


       Najwygodniej jest sadzić rośliny w rowku wzdłuż linii oznaczonej sznurkiem. Rowek wykop na tyle głęboki i szeroki, aby można było swobodnie umieścić korzenie roślin. W przypadku większości roślin, szyjka korzeniowa powinna się znaleźć odrobinę ponad powierzchnią ziemi. Po umieszczeniu rośliny, korzenie przysypujemy ziemią. Gdy sadzimy rośliny większe, dobrze jest jeżeli pomaga nam druga osoba, która przytrzyma krzew w czasie przysypywania korzeni. Po zasypaniu rowka glebę lekko przydeptujemy aby ją ubić a następnie rośliny obficie podlewamy.

Zabiegi pielęgnacyjne

          Podstawowym zabiegiem jaki będziesz musiał wykonywać przez najbliższe dni jest podlewanie. Kolejnego podlania należy dokonać gdy przeschnie ok. 5-centymetrowa wierzchnia warstwa gleby. Lepiej podlewać bardziej obficie i nieco rzadziej. Zbyt częste podlewanie i utrzymywanie gleby w zwiększonej wilgotności spowalnia rozwój systemu korzeniowego roślin.

     Młody żywopłot warto również wyściółkować. Ułatwi to utrzymanie odpowiedniej wilgotności gleby i zapobiegnie wyrastaniu chwastów.

  Rośliny cierniste na żywopłot:

       Cierniste i kolczaste krzewy oraz małe drzewa posadzone w zagęszczeniu tworzą żywopłoty, które ze względu na zwartą strukturę koron są niemożliwe do pokonania dla ludzi i wielu zwierząt. Żywopłotami z roślin o kłujących pędach dzielimy przestrzeń w sposób dyskretny, a do tego nie tracimy nic z korzyści, jakie daje zieleń.Żywopłoty powinny być zagęszczone od podstawy. Można to osiągnąć przez zestawienie rozmaitych gatunków roślin. Jeżeli mamy odpowiednio dużo miejsca, warto tworzyć szerokie, 2-3-metrowe zarośla. Posadzone wokół granicy posesji stworzą fantastyczną oprawę, bo oprócz właściwości obronnych również zdobią (niektóre rośliny mają barwne lub przebarwiające się jesienią liście, inne efektowne kwiaty, a jeszcze inne – pozostające długo na pędach owoce). Dobrze sprawdzają się gatunki tworzące odrosty korzeniowe, które przyspieszają zagęszczanie się żywopłotu (ale takie rośliny wymagają dużo przestrzeni). Dodatkową wartością takiego ogrodzenia jest to, że w plątaninie pędów, do której nie mają dostępu ani ludzie, ani większe zwierzęta, powstają doskonałe warunki do gniazdowania dla wielu gatunków ptaków.

   

        Żywopłoty zazwyczaj chronią naszą ogrodową przestrzeń przed śniegiem i kurzem z ulicy, minimalizują również hałas. Pełnią one również funkcję użytkową np. osłaniają część gospodarczą od wypoczynkowej, czy też maskują nieprzyjemny widok śmietnika. Ponadto założenie żywopłotu kosztuje nas dużo mniej niż postawienie ogrodzenia. Żywopłot, który ma za zadanie osłaniać wnętrze ogrodu, powinien mieć przynajmniej 1,5 m wysokości i być bardzo bujny. Niektóre z roślin używanych do żywopłotów mają ciernie, co dodatkowo stanowi zabezpieczenie przed nieproszonymi gośćmi.

            Przy wyborze odpowiednich roślin, zastanówmy się najpierw czy ma to być żywopłot strzyżony czy naturalny. Te strzyżone, czyli formowane, należy regularnie przycina (1-2 razy do roku), aby nadać im formę geometryczną. Zajmują one niewiele miejsca. Wysokość żywopłotów formowanych sięga od kilkudziesięciu centymetrów do kilku metrów, szerokość wynosi zazwyczaj nie więcej niż metr. Większość żywopłotów strzyżonych z krzewów liściastych nie zapewnia gęstej przesłony przez cały rok, są jednak wyjątki: żywopłoty z grabu są bardzo gęste, nawet gdy te zgubią liście. Żywopłoty naturalne, czyli niestrzyżone, są zazwyczaj mniej gęste niż te formowane, jednak szybciej rosną. Liściaste żywopłoty nieformowane zazwyczaj zajmują dużo miejsca: wysokość nawet do 6 m, szerokość od 1,5 do (uwaga!) 4 m. Dużą zaletą takich żywopłotów jest to, że pięknie zdobią ogrody kwiatowe i warzywne.


 można nimi zastępować ogrodzenia trwałe.  
                                   

         
         - Głóg jedno i dwuszyjkowy – wysokie krzewy lub małe drzewka o niewielkich cierniach. Osiągają 5 m wysokości. Kwitną w maju. Pod koniec sierpnia dojrzewają czerwone owoce zebrane w baldachy. Mają małe wymagania glebowe, dobrze znoszą suszę.

       - Rokitnik wąskolistny – krzew lub małe drzewko wysokości 3 m (po kilkudziesięciu latach w dobrych warunkach może osiągnąć 6 m). Doskonale sprawdza się na glebach ubogich i piaszczystych. Pomarańczowe, soczyste jadalne owoce mają dużo witaminy C, dojrzewają w lipcu. Tworzy odrosty.

       - Róża dzika i pomarszczona – dorastają do 2 m wysokości, kwitną od czerwca do września, zawiązują czerwone owoce bogate w witaminę C. Tolerują gleby ubogie, nawet piaszczyste. Tworzą odrosty.

       - Śliwa tarnina – krzew lub małe drzewko do 4 m wysokości. Białe kwiaty rozwijają się w kwietniu i na początku maja przed rozwojem liści. Owoce są kuliste, granatowe, bardzo cierpkie, ale jadalne. Jest wskaźnikiem gleb wapiennych. Szeroko rozrasta się przez odrosty korzeniowe.

       - Erberys ottawski – osiąga 2-3 m wysokości. Kwitnie w maju i czerwcu, jego ozdobą są jasnoczerwone owoce. Odmiana 'Silver Miles' ma liście purpurowe ze srebrzystymi plamami i obrzeżeniem.

      -  Berberys pośredni – dorasta do 1,5 m wysokości. Kwitnie w maju i czerwcu, rodzi czarne owoce. Odmiana 'Red Jewel' ma purpurowe liście i potrójne ostre ciernie.

       - Berberys Thunberga – jego liście jesienią przebarwiają się na pomarańczowo-czerwono. Kwitnie w maju, ma czerwone owoce. Jego odmiany o barwnych liściach wyglądają efektownie w kompozycjach kolorystycznych. Do 2 m wysokości dorastają: - -  Atropurpurea' o liściach purpurowych, 'Harlequin' o purpurowych liściach z różowymi smugami, 'Kórnik' o zielonych liściach z jaśniejszym marmurkowym wzorem, 'Rose Glow' o purpurowych srebrzysto nakrapianych liściach. Odmiana 'Erecta' o wyprostowanych, sztywnych pędach i jasnozielonych liściach jesienią przebarwiających się na czerwono dorasta do 1,5 m,

- Golden Ring' o czerwonych liściach z jasnym obrzeżeniem osiąga nawet 3 m wysokości.

       - Głóg ostrogowy – jest krzewem lub małym drzewem wysokości do 10 m. Jego ciernie mogą mieć 8 cm długości. Kwitnie w maju. Liście jesienią przebarwiają się na pomarańczowo i czerwono. Czerwone owoce długo pozostają na gałęziach.

       - Ognik szkarłatny – częściowo zimozielony krzew o błyszczących skórzastych liściach (mróz może spowodować ich zasychanie i opadanie) i wysokości 2 m. Białe kwiaty rozwijają się w maju, w sierpniu dojrzewają bardzo dekoracyjne jaskrawoczerwone owoce. Najlepiej rośnie w miejscach osłoniętych od wiatru. Odmiana 'Red Column' owocuje na czerwono, a 'Orange Charmer' na pomarańczowo;.

      - Pigwowiec okazały – dorasta do 2 m wysokości. Odmiana 'Nivalis' ma białe kwiaty, które rozwijają się w kwietniu i maju, a często powtórnie w sierpniu. Jadalne żółte owoce mogą mieć średnicę nawet 8 cm.

      - Śliwa wiśniowa (i jej odmiana kaukaska – ałycza) – jest dużym krzewem lub drzewem dorastającym do 10 m. Kwitnie w kwietniu, w sierpniu i we wrześniu dojrzewają kuliste żółte lub czerwonawe owoce.

   Kolejne lata pielęgnacji żywopłotu:

           Pielęgnacja żywopłotu formowanego to przede wszystkim regularne jego przycinanie (strzyżenie). Tylko wtedy będzie on zwarty i gęsty od samego dołu.

Przycinanie

              
       Żywopłoty z roślin liściastych zrzucających na zimę liście przycinamy co najmniej dwukrotnie w ciągu roku. Pierwszy raz robimy to na przełomie czerwca i lipca. Przycinamy wtedy pędy o połowę ich długości. Powtórnie – po zakończeniu wzrostu jesienią. Skracamy wtedy wszystkie tegoroczne pędy do długości 10 cm.

Żywopłoty zimozielone przycinamy zwykle raz w roku – w lipcu lub na początku sierpnia. Skracamy wówczas o 5-10 cm przyrosty, nie tniemy natomiast gałęzi starszych. Żywopłot, który osiągnął oczekiwaną przez nas wysokość i szerokość, powinniśmy ciąć często (nawet raz w miesiącu), bo tylko wtedy będzie on miał regularny, geometryczny kształt. Usuwamy wszystkie gałązki wyrastające poza ustaloną linię. Dobrze uformowany żywopłot powinien być szerszy u podstawy, a węższy u szczytu. Zapewni to dobre oświetlenie także dolnych części roślin. W konsekwencji żywopłot od samego dołu będzie dobrze rozgałęziony i ulistniony. Szczególne znaczenie ma to w uprawie gatunków światłolubnych, które nie znoszą bocznego zacienienia. Gatunki znoszące zacienienie, na przykład: cisy, buki lub graby, można natomiast formować również w kształcie prostokąta. Pielęgnacja żywopłotu nieformowanego jest znacznie prostsza – nie wymaga on częstego, regularnego cięcia. Nawet taki żywopłot warto jednak raz na kilka lat wczesną wiosną prześwietlić. Tuż przy ziemi wycinamy wtedy wszystkie stare gałęzie, młode zaś skracamy o 2/3 ich długości.

Nawożenie

     
      Żywopłoty, zwłaszcza intensywnie cięte, potrzebują systematycznego nawożenia. Najlepszy jest kompost, bo nawóz ten nie tylko dostarcza roślinom potrzebnych do wzrostu substancji, lecz także poprawia ogólny stan gleby.

Rozkładamy go wczesną wiosną 3-5-centymetrową warstwą wokół roślin. Żywopłoty możemy też zasilać specjalnym nawozem do żywopłotów lub na przykład Azofoską w dawce 20-30 g/m2 powierzchni żywopłotu. Rośliny nawozimy trzykrotnie – wiosną, gdy rozpoczynają wzrost, w czerwcu i pod koniec lipca. Pamiętajmy też o regularnym podlewaniu, zwłaszcza młodych roślin w pierwszych latach po posadzeniu.

  Jak pielęgnować cis?

       Cis jest niezwykle ważnym i oryginalnym iglakiem. W parkach i ogrodach możemy spotkać jego dwie formy- krzaczastą i drzewiastą. Idealnie nadaje się również na żywopłoty. Jednak, należy pamiętać, że nie jest to roślina z gatunku szybko rosnących. W początkowej fazie wzrostu, roślina ta przyrasta niewiele ponad 3cm na rok. Jednak jako nieliczny iglak ma dużą zdolność wytwarzania ze starych pni nowych pędów.

         Cisy bardzo dobrze znoszą przycinanie, dzięki któremu szybko się zagęszczają. Cecha ta jest bardzo często wykorzystywana przez miłośników kształtowania fantazyjnych form żywopłotów.  Jest to gatunek o bardzo małych wymaganiach glebowych, odnajdzie się na naprawdę różnych, nawet najmniej przyjaznych stanowiskach. Najlepiej jednak odnajdzie się na stanowisku półcienistym, gdzie podłoże jest wilgotne, jednak nie podmokłe i nie bagienne. Pamiętajmy również, aby zapewnić naszym cisom osłonę od niekorzystnego działania wiatrów. Gleba powinna być zasobna w wapń, przepuszczalna i z dużą zawartością próchnicy. Najbardziej odpowiednim miejscem dla cisów w naszym ogrodzie, będzie część północna, ponieważ jak już wspomniałam są to krzewy nieszczególnie lubiące pełne słońce.  Są to rośliny niezwykle odporne na zanieczyszczenia powietrza, dzięki czemu znalazły bardzo duże zastosowanie w miejskiej zieleni.

             Kolejnym atutem cisa są jego miękkie igły, które zdecydowanie ułatwiają cięcie oraz formowanie. Ten zabieg należy wykonywać w okresie wiosennym, co jednak nie oznacza, że późniejsze formowanie cisa jest zabronione (wręcz przeciwnie). Najpóźniej jednak przycinamy pod koniec września.

        Cis pospolity posiada wiele odmian, ketów różnią się od siebie kolorem igieł, siłą wzrostu oraz formą. Jeżeli chcemy krzew szeroki i gęsty o zielonożółtych igłach, powinniśmy wybrać jedną z odmian: Aurea, Decora lub Elegantissima. Pionowy i wąski pokrój posiadają odmiany ‘Robusa’, ‘Erecta’, ‘Fastigiata’. Idealnie nadają się na zielone kolumny, które osiągają maksymalnie 4m wysokości. Możemy stosować je w nasadzeniach żywopłotowych jak i samotniki. Jednak zdecydowanie lepiej na żywopłoty nadaje się odmiana ‘Overeyderi’. Jest to ciemnozielony krzew, wyprostowany i bardzo gęsty. Bardziej rozłożysta i prosta jest odmiana Repandens, idealnie nadaje się w miejsca zacienione. Na stanowiska bardziej słoneczne wybierajmy odmianę ‘Summergold’. Wśród cisów, możemy również znaleś formy, które osiągają maksymalnie do 1,5 m wysokości, idealnie nadają się do miniaturowych ogrodów oraz skalniaków (odmiana Semperauera i Standishii).

    Jak pielęgnować berberysa?

        Berberysy to rośliny, które zrzucają swoje liście na zimę (z wyjątkiem berberysa ottawskiego, który swym wyglądem przypomina ostrokrzew). Osiągają wysokość do 1,5 m, przy czym bardzo silnie się rozgałęziają. Większość odmian berberysów, posiada bardzo ciekawe wybarwienia liści, przez cały sezon wegetacyjny. W zależności od konkretnej odmiany, mogą przybierać kolor czerwony, różowoczerwony, pomarańczowoczerwony, złocistozielony czy też jasnozielony. Kwiaty niezmiennie mają kolor żółty. Dużym walorem berberysów, są ich owoce, które jesienią przebarwiają się na kolor czerwony i pozostają dekoracyjne aż do wczesnej wiosny. Bardzo ładnie wyglądają na tle białego śnieżnego puchu. Uwaga, ponieważ na berberysowych pędach znajdują się bardzo nieprzyjemne, ostre i trudne do usunięcia ciernie.

          Berberysy zakwitają w czerwcu i cieszą nas swymi niepozornymi kwiatami aż do połowy sierpnia. Są to rośliny niezwykle łatwe i mało uporczywe w uprawie i pielęgnacji. Co istotne, zwłaszcza dla młodych i początkujących ogrodników, nie są wrażliwe na niskie temperatury i nie przemarzają. Dlatego tez bardzo często stosowane są w zieleni miejskiej, jako żywopłoty. Podłoże może być naprawdę każde. Berberysy dobrze rosną nawet na stanowiskach słabych i piaszczystych. Dobrze znoszą również zasolenia. Pamiętajmy jednak, aby unikać miejsc zacienionych, ponieważ do prawidłowego wzrostu, krzewy te potrzebują stałego dostępu promieni słonecznych.

          Przynajmniej dwa razy do roku powinniśmy je przycinać. Zaraz po zimie, usuwając przy tym pędy uschnięte i połamane oraz latem. Przycinamy wierzchołki pędów o około 5 cm. W ten sposób roślina będzie zdrowsza jak również będzie się lepiej rozkrzewiać i szybciej rosnąc. Pamiętajmy o założeniu rękawic ochronnych, ponieważ bardzo łatwo jest skaleczyć się cierniem berberysu, bardzo trudno go jednak usunąć.

             Jak rozmnażamy? Podobnie jak uprawa, również i rozmnażanie berberysów jest niezwykle proste. Najprościej rozmnażać go poprzez nasiona,. Bardzo często zdarzają się również samosiejki, które możemy przenieść do naszego ogrodu. Ponadto takie samosiejki, nawet do 90% zachowują kolor swojej rośliny matecznej, czyli tej z której pochodzą nasiona. Możemy również berberys rozmnażać poprzez sadzonki. Ucinamy górną cześć pędu, a następnie usuwamy z niej polne ciernie i liście. Taką sadzonkę umieszczamy w podłożu torfowo- piaskowym i poprzez przykrycie pojemnika folia ograniczamy parowanie. Sadzonkujemy od połowy lipca. Pamiętajmy również o systematycznym, ale nie obfitym podlewaniu sadzonek. Folię z pojemnika ściągamy po tygodniu.

Atropurpurea - o czerwonych liściach.
Atropurpurea Nana - bardzo powoli rosnąca odmiana o czerwonych liściach, nadaje się do pojemników i na skalniaki.
Aurea - o złocistych liściach, wolno rosnąca.
Coronita - o wzniesionym pokroju i czerwonych liściach z zielonożółtym obrzeżem.
Green Carpet - o rozłożystych, poziomych pędach w kolorze zielonym.
Rose Glow - ma ciekawe liście w kolorze różowoczerwonym z nieregularnymi plamkami w kolorze białym i szarym.


  Roślinne parawany


Rośliny są nie tylko ozdobą ogrodu - mogą też skutecznie zasłonić posesję.

           Sposobów na ochronę prywatności jest wiele. Można to zrobić zdecydowanie, otaczając działkę wysokim murem i wyraźnie pokazując, że nie życzymy sobie żadnych kontaktów. Można też osłonić posesję płotem jedynie w wybranych miejscach, a pozostałe odcinki granicy działki obsadzić atrakcyjnymi roślinami albo zdecydować się na przesłonę tylko i wyłącznie roślinną.


Żywopłot, formowany lub nieformowany



    Wysokie ogrodzenie


                Czasami nie ma innego sposobu zapewnienia spokoju, jak otoczyć ogród wysokim murem czy parkanem. Jednak efekt końcowy może nas niemile zaskoczyć. Teren wyda się mniejszy, niż jest w rzeczywistości, a długa szczelna płaszczyzna może przytłaczać nawet najstaranniej zaprojektowane wnętrze ogrodowe. Wyjściem z tej sytuacji jest potraktowanie powierzchni płotu jako tła dla kompozycji roślinnych o odpowiednio dobranych barwach i formach. Możemy też posadzić przy takiej konstrukcji pnącza i albo szczelnie ją zakryć (na przykład winobluszczem trójklapowym), albo wyeksponować na jej tle barwne liście lub kwiaty (powojniki, róże, hortensję pnącą, akebię pięciolistkową, milin).




Nawet solidne murowane ogrodzenie może wyglądać lekko dzięki towarzyszącym mu roślinom



   Niewysoki płot i bujne krzewy


          Innym sposobem odizolowania się od otoczenia jest posadzenie wzdłuż niewielkiego ogrodzenia, od wewnętrznej lub zewnętrznej jego strony, wysokich krzew
krzewów. W tym wypadku ważne, aby teren posesji był stosunkowo duży, bo rozrastające się swobodnie rośliny powinny stworzyć szeroki i zwarty pas zieleni. Gąszcz pędów nie tylko osłoni przed niechcianymi spojrzeniami, ale będzie też doskonałą barierą dźwiękochłonną, dlatego ten sposób osłaniania posesji warto zastosować szczególnie wtedy, gdy sąsiadujemy z hałaśliwą ulicą. Ponadto krzewy rozpraszają podmuchy wiatru i zatrzymują pyły unoszące się w powietrzu, co poprawi warunki naszego życia. Takie ogrodzenie jest bardzo trudne do przebycia dla nieproszonych gości - zarówno ludzi, jak i zwierząt.



Tak bujnie porośnięte ogrodzenie sprawdzi się na obszernej działce

Ażurowa przesłona z pnączami ochroni nas przed spojrzeniami sąsiadów


Ażurowe ogrodzenie i krzewy kwitnące


       Atrakcyjną, bardzo ozdobną formą osłonięcia posesji jest posadzenie wokół niej kompozycji z drzew i krzewów o ozdobnych kwiatach i barwnych owocach. Teren posesji można wyznaczyć niewysokim lub ażurowym ogrodzeniem, a większe i mniejsze grupy roślin będą osłaniały wybrane miejsca: taras, okna sypialni czy trawnik, na którym lubimy plażować. To najlepszy sposób na zachowanie kameralności działki na terenach podmiejskich.

Formowany żywopłot

      Na niewielkich działkach najlepszym rozwiązaniem jest posadzenie żywopłotu formowanego. Bardzo popularne są nasadzenia z żywotników. W ofercie szkółkarzy znajduje się coraz więcej odmian kolumnowych, które doskonale się nadają do takiego wykorzystania.

Pnącza rozpięte na podporach

             Możemy też osłonić się w sposób, który nie będzie demonstracyjny, lecz skuteczny. Wybierzmy lekkie osłony z pnączy. Doskonały efekt osiągniemy, wykorzystując do zagospodarowania przestrzeni ogrodu pergolę (dwa rzędy słupów połączone poprzecznymi elementami tworzącymi ażurowe zadaszenie) lub trejaż (słupy ustawione w jednym rzędzie i połączone u góry elementem poprzecznym). Efekt możemy wzmocnić, jeżeli między słupami pergoli czy trejaża umocujemy kratki, na których rozepniemy długie pędy. Jeśli taką konstrukcję obsadzimy pnączami wieloletnimi, takimi jak aktinidie, rdestówka Auberta, kokornak, milin amerykański, glicynie, powojniki, winobluszcz pięciolistkowy czy winorośl pachnąca, nawet zimą ich bezlistne pędy stworzą rodzaj delikatnego parawanu.
Pnącza jednoroczne, jak fasola ozdobna, kobea pnąca, wilce, nasturcja większa, wiosną rozwijają sie wprawdzie szybko, ale jesienią (czasami wczesną) równie szybko zamierają. Można je więc wykorzystywać głównie do osłaniania miejsc, z których korzystamy tylko wtedy, gdy pogoda jest sprzyjająca, na przykład kawałka trawnika, na którym lubimy zażywać kąpieli słonecznych.



     Pergola, trejaż, krata


             Pergole, trejaże i kraty podtrzymują pnącza, można na nich eksponować również rośliny sezonowe o zwisających pędach.

    
         Pergole, trejaże i kraty dzielą i urozmaicają przestrzeń działki. Ułatwiają tworzenie kameralnych wnętrz ogrodowych. Pozwalają odizolować i zasłonić część gospodarczą albo inny, mniej atrakcyjny fragment ogrodu. Przede wszystkim jednak podtrzymują pnącza, dzięki którym nawet młody dwu-, trzyletni ogród sprawia wrażenie dojrzałego. Można też na nich eksponować rośliny sezonowe o zwisających pędach. Pokryte roślinami rzucają w wybranym miejscu cień, tworząc komfortowe miejsca wypoczynku.


Czym się od siebie różnią?



      Pergola to konstrukcja z podwójnego szeregu słupów i wspartego na nich ażurowego zadaszenia-rusztu. Może być wolno stojąca lub wsparta o budynek czy mur.

        Trejaż to jeden szereg słupów połączonych u góry poziomą belką, na której są osadzone – zazwyczaj krótkie – elementy poprzeczne.

         Krata to najprostsza w wykonaniu podpora pod pnącza zbudowana z ramy i wypełniającej ją kratownicy. Można ją zamocować do ściany budynku, ustawić na fundamentach jako niezależną konstrukcję lub połączyć ze skrzyniami na rośliny. Może też być elementem uzupełniającym pergolę czy trejaż albo stanowić fragment konstrukcji ścian altany.

   O czym pamiętać przy projektowaniu?

             Projektując pergolę, trejaż albo wolno stojącą kratę, trzeba wziąć pod uwagę obciążenia pionowe wynikające z ciężaru elementów konstrukcyjnych oraz ciężaru roślin (znacznego zwłaszcza po deszczu oraz zimą, gdy spadnie śnieg). Istotne dla stabilności konstrukcji są też obciążenia poziome powodowane przez wiatr napierający na gąszcz pędów i liści.
O solidności konstrukcji decydują słupy podtrzymujące elementy poziome.
Dobrze spełniają swe zadanie słupy drewniane (okrąglaki, krawędziaki), murowane z kamieni lub cegieł, betonowe zbrojone i pokryte na przykład okładziną albo metalowe z rur lub zespawane z kątowników. Ważne jest, by były sztywno osadzone w podłożu, najlepiej na betonowych stopach fundamentowych.
Projektując pergolę nad miejscem wypoczynku, warto wziąć pod uwagę jej usytuowanie względem stron świata. Konstrukcja będzie spełniać swoje zadanie, czyli powstanie pod nią strefa cienia (nawet zanim porosną ją rośliny), pod warunkiem że deski rusztu zostaną ustawione tak, aby wyznaczały kierunek wschód – zachód.


Co zrobić, aby były trwałe?

        
         Elementy drewniane muszą być zaimpregnowane jeszcze przed rozpoczęciem budowy podpory. Najlepiej zrobić to metodą ciśnieniową, bo środek impregnujący wnika wówczas w głąb drewna i zabezpieczenie jest trwałe. Jeżeli drewno nie zostało zaimpregnowane ciśnieniowo, trzeba je pokryć impregnatem (na przykład Sadolinem lub Duluksem Impregnatem Koloryzującym do Drewna).