SKALNIAK

     Skalniak

             Ogródki skalne należą obecnie do najpopularniejszych elementów ogrodów przydomowych a zakładanie i pielęgnacja alpinarium może dać wiele satysfakcji. Należy też podkreślić, że piękno wielu roślin uwydatnia się dopiero w zestawieniu z z kamieniami. Skomponowanie efektownego skalniaka oprócz wysiłku fizycznego wymaga pewnego poczucia estetyki oraz wiedzy dotyczącej hodowli roślin skalnych.

Dobrze skomponowany ogródek skalny, z przodu posadzono rośliny cebulowe, krzewinki i niskie krzewy, w tle rosną większe iglaki. Kamienie na skalniak też dobrano starannie.

            Najlepiej aby skalniak swym wyglądem przypominał fragment naturalnego krajobrazu. Ważna jest również pielęgnacja; skalniak musi być zadbany - część roślin może "pozarastać" kamienie niszcząc efekt. Nie należy próbować przenosić w środowisko ogródka rośliny zdobyte w czasie wycieczek górskich. Z reguły są to rośliny chronione a szansa, że się "przyjmą" jest minimalna.
Kompozycję skalniaka można dość łatwo modyfikować poprzez uzupełnianie kolekcji lub wymianę roślin.

Miejsce na skalniak :

         Najlepiej aby było otwarte i dobrze nasłonecznione; może być ewentualnie częściowo zacienione. Generalnie jednak trzeba pamiętać, że większość roślin skalnych lubi słońce.

Gleba :

       Nieprawdą jest, że rośliny skalne są niewybredne i mogą rosnąć w każdym rodzaju gleby. Podłoże dla każdego gatunku rośliny skalnej najlepiej w sposób odrębny przygotować w zależności od jej potrzeb.

Materiały na skalniak:

             Ważny jest rodzaj kamieni jakie chcemy zastosować przy kompozycji skalniaka, bowiem czasem przesądza to o typie roślin, jakie będą sadzone. O tym czy będzie to skalniak o odczynie kwaśnym, zasadowym czy obojętnym.

Projekt skalniaka. Wolne przestrzenie między roślinami wysypano żwirkiem co zapobiega zachwaszczeniu. Zamiast kruszywa można użyć zmielonej kory z drzew iglastych.

            Lepiej zastosować kwarcyty, które są wytrzymałe i dają ciekawe efekty kolorystyczne. Jeżeli zastosujemy granit, amfibolit, bazalt lub łupek serycytowy to skalniak będzie dobry dla roślin lubiacych kwaśny odczyn gleby. Granit, podobnie jak bazalt, w zasadzie nie jest polecany na skalniaki ze wzgledów estetycznych. Na dno skalniaka stosuje się odpady budowlane (np. potłuczone cegły lub donice, gruz i żwir) kamienie, piasek.
Najpierw należy wysypać klikucentymetrową warstwę piasku, na to warstwę drenażu (ok. 15 cm) z odpadów budowlanych. Następnie należy wysypać warstwę lekko wapiennej ziemi i ułożyć kamienie, które powinny być częściowo wkopane w ziemię co zapobiega ich obsuwaniu się. Wolne przestrzenie między roślinami wysypać żwirkiem co zapobiega zachwaszczeniu. Zamiast kruszywa można użyć zmielonej kory z drzew iglastych.

Rośliny na skalniak:

Rośliny skalne to w większości byliny, a więc mogą być uprawiane na jednym miejscu przez kilka lat.

           Z reguły rośliny skalne są niewielkich rozmiarów, tak więc można na obszarze ogródka skalnego uprawiać wiele różnych gatunków. O powodzeniu w uprawie roślin skalnych decyduje zapewnienie właściwych warunków wegetacji oraz znajomość podstawowych potrzeb poszczególnych gatunków.
Najlepiej aby na skalniaku kwitło coś od wiosny do jesieni, choć tych które kwitną jesienią jest najmniej. Na szczęście sytuację ratują różne odmiany wrzosów. Wiele roślin odpowiednich do obsadzenia skalniaka wygląda ciekawie przez cały okres wegetacji, nawet wtedy gdy nie kwitną. Przykładem mogą być rozchodniki o kolorowych liściach czy rojniki. Warto też posadzić karłowate odmiany iglaków, szczególnie te o wybarwionych igłach.

Skalniak wiosną :

- ciemiernik - kwitnie wczesną wiosną, często w śniegu, kwiaty o średnicy 20-35 cm. w barwach od białych przez żółte, zielonkawe, różowo-fioletowe, purpurowo-czerwone aż do fioletowo-czerwonych, długo utrzymują się na roślinie. Roślina wytwarza kępki złożone ze skórzastych zimnozielonych lub opadających liści. Gleba powinna być żyzna, średnio ciężka i pruchnicza, wilgotna i zawierająca wapń. Stanowisko półcieniste - ciemierniki nie znoszą nasłonecznienia. sadzić pojedyńczo lub w małych grupkach.
- rannik zimowy (II-III) niska roślinka o złotożółtych kwiatach i liściach w formie kołnierzyka, potrzebuje gleby próchnicza, wilgotnej o odczynie obojetnym. Może rosnąć w słońcu lub półcieniu.
- śnieżyczka, przebiśnieg (II-III) roślina cebulowa, kwiaty białe zwisające, gleba dobrze nawożona i wilgotna stanowisko może być w cieniu, półcieniu jak i w słońcu,
- miłek amurski (III-IV) kwiaty jasnożółte, stan.półcieniste, gleba piaszczysta,
- miłek wiosenny (IV-V), pięknie kwitnie na żółto ale trudno go rozmnażać i przesadzać ponieważ jest rośliną o delikanych korzeniach.(pod koniec lata znika z powierzchni ziemi i przechodzi w stan spoczynku). Stanowisko ciepłe, suche, gleba wapienna,
- przylaszczka - (III-IV) kwiaty niebieskie lub różowe, roślina owysokości 10-15 cm. tworzy niskie dywany, trójklapowe liście mogą utrzymywać się nawet przez całą zimę. Niezbyt wymagająca roślina choć najlepiej czuje się w glebie wilgotnej i pruchniczej. Odpowiada jej stanowisko półcieniste lub cieniste. Dobrze prezentuje się w towaszystwie roślin cebulowych.
- kokorycz - kwitnie wczesną wiosną, kwiaty brunatno-purpurowe lub żółto-białe, zebrane w grona, gleba pluchna, lekko wilgotna, rośnie w cieniu lub półcieniu,
- wrzosiec - kwitnie zaraz po zniknięciu śniegu, bardzo długo (najczęście IV-VIII). Jest to krzewinka tworząca gęste kobierce, kwiaty w zależności od odmiany białe, purpurowo-różowe, różowe lub lila, mogą rosnąc w półcieniu jak i wq słońcu, gleba przepuszczalna, piaszczysta, z domieszką próchnicy,
- bergenia (III-IV) kwiaty różowo-fioletowe, niewybredna choć najlepiej rośnie w glebie gliniastej, znosi pełne nasłonecznienie i półcień,
- knieć (inaczej kaczeniec) (IV-V) jaskrawożółte kwiaty, niewybredna co do gleby i stanowiska, można sadzić w pobliżu wody,
- goździk alpejski (IV-VI) kwiaty duże czerwone, wymaga gleby przepuszczalnej, wilgotnej i zasobnej w wapń, można sadzić w szczelinach między kamieniami,
- zawilec alpejski (IV-V) dekoracyjne kwiaty o barwie niebieskiej, zółtej lub czerwonej, gleba próchnicza, półcień,
- zawilec grecki (IV-V) kwiaty białe, różowe, czerwone lub niebiesko-fioletowe, gleba żyzna, próchnicza lubi półcień,
- zawilec wielkokwiatowy (IV-V) kwiaty białelub jasnoróżowe, pod spodem delikatnie owłosione, gleba wapienna, dość wilgotna, półcień,
- gęsiówka (IV-V) kwiaty białe, czerwone, różowe lub żółte, gleba przepuszczalna i wilgotna miejsce nasłonecznine, tworzy od wiosny do lata barwne kobierce, po przekwitnięciu należy ją silnie przyciąć,
- naradka alpejska (IV-VI) kwiaty różowo-czerwone z żółtą plamką, gleba kamienista, piaszczysta, wystawa wschodnia,
- sasanka - zakwita w maju , po przekwitnięciu tworzy ozdobne, puszyste nasienniki.
- aster alpejski (V) kwiaty filoetowo-niebieskie rzadziej białe lub różowe, gleba przepuszczalna z dostateczną ilością wapnia, stanowisko słoneczne,
- naradka krwista (V) - kwiaty krwisto-czerwone,
- floks szydlasty - (IV-V), typowa roślina poduszkowa tworząca zwarte kobierce, które w okresie kwitnienia pokrywają się obficie drobnymi kwiatami o intensywnych barwach. Kwiaty najczęściej w kolorze lila lub fioletowym ale mogą też być karminowe, purpurowe, różowe lub białe. Kwitnąc tworzą efektowne plamy. Gleba lekka, sucha ale żyzna.
- omieg kaukaski (V) kwiaty złoto-żółte, gleba pulchna i wilgotna, stanosisko półcieniste,
- kosaciec niski,
- goryczka (IV-VI) - piękne, bardzo efektowne kwiaty o barwie kobaltowoniebieskiej i kształcie lejkowodzwonkowatym kwiaty pojawiają się na wiosnę ale są też gatunki kwitnące do późniego lata. Nie lubi ostrego, palącego słońca, jest wrażliwa na suszę, należy ją wtedy podlewać i spryskiwać jej liście. Najlepiej goryczki rosną w miejscach słonecznych, glebie gliniastej, zawierającej wapń, w alpinarium najlepiej prezentuje się posadzona w dużych grupach.
- smagliczka skalna (IV-V) - idealna roślina na skalniaki i murki, kwiaty żółto-złote zebrane w wiechy, gleba przepuszczalna, kamienista, stanowisko słoneczne - łatwa w uprawie ale trochę ekspansywna,
- żagwin (IV-VI) w czasie kwitnienia roślina obsypana jest drobnymi kwiatkami w kolorze fioletowym, niebieskim lub różowym. Tworzy wiecznie zielone poduszki. Gleba żyzna, zawierająca wapń. Stanowisko ciepłe i słoneczne.
- szczodrzeńce (żarnowce) (IV)-V), krzewy o miotlastych pędach, lubią suchą , paiszczystą glebę, nadają się do większych skalniaków lub jako tło mniejszych.
- ubiorek wiecznie zielony (IV-V) kwiaty białe, zebrane na wierzchołkach pędów w gęste grona. Ubiorek jest niską krzewinką o zimnozielonych liściach, tworzącą małe gęste poduszeczki. Dobrze rośnie w glebie przepuszczalnej, pruchniczej i żyznej z dostateczną ilością wapna. Stanowisko suche i słoneczne. Po przekwitnięciu przyciąć roślinę do połowy wysokości,
- skalnica (V),
- czosnek kazachstański (V) duży kulisty kwiatostan o barwie karminowo-różowej, lekka, żyzna i odwodniona,
-- dąbrówka rozłogowa (V-VI) kwiaty niebieskie, białe, fioletowe lub różowe, woli cień lub półcień i wilgorną glebę - niektóre odmniany mają liście o barwie brązowo-czerwonej,
- czosnek karatwski (V-VI) różowy kulisty kwiatostan, po przekwitnięciu ozdobą są purpurowo-czerwone owoce, stanowisko słoneczne i wilgotne,
- rogownica kutnerowata (V-VI) kwiaty czysto białe na cieńkich łodyżkach, liście owłosione, srebrzyste, stanowisko słoneczne, gleba bogata w wapń, sucha i przepuszczalna,
- zawciąg nadmorski(V-IX) kwiaty różowe, czerwone lub amarantowe, skupione w gęste, kuliste główki, jedna z najlepszych skalnych roślin, gleba przepuszczalna, odwodniona i niezbyt żyzna, najlepsze stanowisko: wschodnie zbocza skalniaka,
- zarzyczka górska (V-VI) kwiaty liliowofioletowe, dzwonkowate, zebrane w luźny kwiatostan, liście na długich ogonkach, prawie okrągłe, tworzące rozetę, ziemia żyzna, zawierająca wapń, wilgotna, stanowisko półcienistw,
- modrzewnica (V-VI) kwiaty białe lub różowawe, jest roślina wrzosowatą: potrzebuje ziemi torfowej i wilgotnej,
- ukwap dwupienny (V-VI) kwiat drobne, zebrane w koszyczki kwitną na różowo, biało lub karminowo-czerwone, gleba słaba i sucha, stanowisko słoneczne,
- dębik (V-VI) drobna krzewinka o dość dużych białych kwiatach, ozdobna też po przekwitnięciu ze względu pióropuszowate owocostany, gleba lżejsza, kamienista, z dużą zawarością wapna, roślina wytrzymała na suszę i chłód,
- rzeżuszka (V-VI) gęste kwiatostany złożone z białych drobnych kwiatków, liście drobne, ciemnozielone, zebrane w niskie rozety (5-10 cm.) Lubi glebę przepuszczalną, zdrenowaną i bogatą w wapń. Stanowisko lekko słoneczne lub półcień.
- naradka mlecznobiała (V - pełnia lata) kwiaty białe z zółtym oczkiem, ziemia pulchna, próchnicza ale nie lubi ostrego słońca,
- dzwonek drobny (V- I poł.VII) kwiaty niebiesko-fioletowe, ciemnoniebieskie lub białe, wymaga dużej wilgotności powietrza,

Sasanki zdobią skalniaki wiosną

Kwitnące w maju floksy szydlaste tworzą kobierce wyraźnie odcinajace się od kamieni

Niskie krzewy mogą stanowić tło dla skalniaka a begonia stale kwitnąca będzie ozdobą do pierwszych przymrozków

drobne kwiaty aksamitki wąskolistnej Lulu kwitną na skalniaku aż do pierwszych przymrozków

Rojniki to wprost idealne rośliny na skalniak a do tego efektowne przez cały okres wegetacji

Skalniak latem. Stałe elementy kompozycji to karłowate iglaki, w centralnym punkcie posadzono żurawkę o ozdobnych, brązowoczerwonych liściach. W tle niebieskoszare starce a całość uzupełniają letnie kwiaty - aksamitki i pelargonie.

Skalniak latem:

- czosnek południowy (VI-VII) baldachowaty kwiatostan w kolorze żółtym, lubi wapienną glebę, wilgoć i słońce,
- naradka odroślowa (VI-VII) kwiaty różowe lub fioletowo-czerwone, owłosione liście ułożone w rozety, nie ma specjalnych wymagań co do gleby i słońca,
- macierzanka piaskowa (VI-VII),
- goździk kropkowany (VI-VII)drobne kwiaty karminowo-czerwone, rzadziej różowe lub białe, gleba przepuszczalna, średnio zasobna w składniki pokarmowe i wapń, stanowisko suche i słoneczne,
- rozchodniki, rojniki(V-VII),
- zawciąg nadmorski(V-IX) kwiaty różowe, czerwone lub amarantowe, skupione w gęste, kuliste główki, bedzie kwitnął przez cale lato pod warunkiem, że usuniemy przekwitłe kwiatostany, najlepsze stanowisko: wschodnie zbocza skalniaka,
- dzwonek skupiony (VI) kwiaty fioletowebiałe lub niebieskie wyrastają z kątów liści, roślina niewybredna co do gleby i stanowiska,
- akantolimon (VI-VII) różowe kwiaty, stanowisko słoneczne bez nadmiaru wody),
- przymiotno (VI-VII) kwiatostan koszyczek różowo-fioletowy, lubi dobrą glebe ogrodową i stanowisko nasłonecznione,
- żurawka - bylina kwitnąca w czerwcu i lipcu o kwiatach czerownych, rożowych lub białych zebranych w luźny, wyprostowany kwiatostan. Liście skórzaste, a długim ogonku, tworzą przyziemne kępki. Roślina wymaga nieco zasadowej gleby , dostatecznie wilgotnej. Wrażliwa na mrozy - na zimę trzeba ją okrywać.
- dzwonek karpacki (VI-VIII) jedna z najpiekniejszych roślin skalnych o dużych kwiatach o barwie jasnoniebieskiej, niebiesko-fioletowej lub białej, może rosnąć w każdej glebie ogrodowej, stanowisko najlepsze od strony wschodniej, może rosnąć w półcieniu,
- krwawnik złocisty (VI-VII), złociste kwiaty, gleba sucha, kamienista),
- krwawnik wełnisty (VI-pocz.VIII), żółte kwiaty, gleba sucha i lekka miejsce słoneczne),
- zawilec narcyzowaty (VI-VIII) kwiaty w luźnych baldachach maja kolor biały lub różowawy, lubi półcień, i dobrą, przepuszczalna glebę,
- czyściec wełnisty (VI-VII),
- dzwonek dzienny (VI-VIII) kwiaty dość duże, pojedyńcze ciemnofioletowe, rzadziej białe, dość trudny w uprawie: ziemia musi być wymieszana z torfem, zawierać wapń, stanowisko półcieniste, lekko wilgotne,
- goździk skalny (VI-VIII) kwiaty małe ale liczne w kolorze różowo-czerwonym, liście niebiesko-zielone, gleba wapienna, stanowosko suche i słoneczne,
- szarotka alpejska (VI-VII) symbol gór, roślina wybitnie pasująca do alpinarium o kwiatach w ksztłcie "gwiazdki" złożonej z szaro-żółtych, drobnych koszyczków kwiatowych, cała roślina pokryta srebrzysto-białym filcem, lubi glebę lekką, piaszczystą i ubogą, pięknie prezentuje się w pełnym słońcu,
- posłonek zakwita kilkakrotnie w ciągu lata kwiaty żółte, różowe lub łososiowo-pomarańczowe, gleba sucha, wapienna, stanowisko słoneczne,
- dzwonek dalmatyński (VI-IX) kwitnie mnóstwem niebiesko-fioletowych kwiatów, gleba kamienista, przepuszczalna z zawartością wapnia, może rosnąć w słońcu i w cieniu,
- rumian żółty (VII-VIII) kwiaty złocisto-żółte koszyczki, gleba sucha lub lekko wilgotna, stan. słoneczne,
- rumian szlachetny (VII-VIII) kwiaty białe koszyczki osadzone pojedyńczo, gleba piaszczysta, miejsca nasłonecznione,
- bylica (VII-VIII) kwiatostan wyrasta nad liścmi, kwiaty to żółtozielone koszyczki skupione w rozgałęzione grona, gleba uboga z dostateczną zawartością wapnia, lubi pełna słońce,
- funkie (hosty) - (VII-IX) kwiaty lejkowate w kolorze jasnofioletowym lub białym, liście duże z białymi akcentami tworzą dość duże kępy, lubią glebę pulchną, żyzną i lekko wilgotną, stanowisko półcieniste.
- lnica bluszczykowata (VI-IX) tworzy poduszki z dużą iloścą drobnych kwiatków podobnych do lwiej paszczy, o barwie jasnolila z plamką. Liście tarczowate, podobne trochę do bluszczyka. może rosnąć w każdej gelbie ale powinna być podlewana w czasie suszy.
- liatra - (VI-X) formy karłowe np. "Kobold" dobrze rośnie w słońcu, wytrzymała na suszę roślina bulwiasta,
Latem i jesienią mniejszy jest wybór roślin wieloletnich na skalniak - warto uzupełnić nasze alpinarium roślinami jednorocznymi:
niskie odmiany aksamitek - np. aksamitka wąskolistna, niewysoka, ma charakterystyczne, delikatne wąskie liście i małe pojedyńcze (1,5 cm średnicy) kwiaty w kolorze żółtym lub pomarańczowym. Kwitnie przez całe lato aż do pierwyszych przymrozków.
Portulaka wielkokwiatowa - warto tą roślinka ożywić letni skalniak. Jest przytosowana do suchego środowiska, potrzebuje słońca, kwitnie w wielu pastelowych kolorach od lipca do października.
Maczek kalifornijski (pozłotka) - rozkrzewiająca się roślinka o ognistej barwie kwiatów i pierzastych liściach z sinawym nalotem. Kwitnie od początku lata aż do późnej jesieni, lubi glebę lekką, piaszczystą, wapienną i dość suchą czy;li taką jaka najczęściej jest na skalniakach.

Skalniak jesienią :

- aster karłowy kwiaty niebieskie, fioletowe lub różowe, roślina niewybredna, lubi przepuszczalną glebę, wytrzymała na suszę, najlepiej kwitną na stanowisku słonecznym,
- kocimiętka,
- zawciągowiec zwyczajny, kwiaty w kolorze kobaltowo-niebieskim, liśie jesienią zabarwiają się na czerwono, stanowisko słoneczne lub półcieniste, gleba przepuszczalna, zasobna w składniki odżywcze,
- niskie odmiany aksamitek,
- wrzosy zaczynają kwitnąć pod koniec lata i kwitną przez całą jesień, kwiaty w zależności od odmian mogą być białe, różowe, fioletowe lub fioletowo-czerwone, gleba kwaśna, torfowa, niezbyt mokra, na słonecznym stanowisku w czasie suszy należy roślinę podlewać,
- zimowit jesienny (IX-X) kwiaty mają barwę liliowo-różową, różową lub białą, bulwy zimowita lubia glebę wilgotną, stanowisko słoneczne lub półcień,
- berberys - jesienią dekoracją ciernistych krzewów są owoce(jagody) o barwie intensywnie czerwonej, może rosnąć w glebie suchej i piaszczystej w półcieniu i słońcu. Dobrze wygląda wśród większych kamieni,

Rośliny na skalniak ozdobne przez cały rok:

Karłowe iglaki, cyprysik groszkowy, cyprysik japoński,
karłowe odmiany choiny kanadyjskiej takie jak : Nana, Jeddeloh, Coffin, Cole, Horstmann, Minima czy Minuta,
kosodrzewina, irga (zwłaszcza odmiany o zimnozielonych liściach), niskie trawy, zioła.
Krzewy berberysu - odmiany karłowe (np. Atropurpurea Nana), o kolorowych liściach, późną jesienią dekoracyjne owoce.
Niewielkie krzaczki bukszpanu mogą rosnąć na skaniaku, bukszpan rośnie powoli a ponieważ doskonale znosi strzyżenie można kontolować jego wzrost. Gdy roślina zbytnio się rozrośnie można przesadzić ją w inne miejsce.
Zimozielone byliny dąbrówka rozłogowa - szczególnie odmiany o liściach o barwie brązowo-czerwonej zdobią skalniak przez cały rok, rojniki, bergenie posiadające zimnozielone duże, okrągłe skórzaste liście, rogownica kutnerowata o srebrzysto owłosinych liściach tworząca zwarte poduszki, funkie (hosty) posiadają duże dekracyjne liście z białym wzorem - dekoracyjne od wiosny do jesieni.

Pielęgnacja skalniaka:

         Podlewanie - większość roślin skalnych przyzwyczajona jest do suszy (wyjątek goryczka i lnica bluszczykolistna) więc nie należy ich zbyt często podlewać. Wyjątek stanowią rośliny niedawno wysadzone - te należy podlewać dość często aż do momentu ukorzenienia.
Urzymaniu suchego podłoża służy warstwa drenażu znajdująca się pod warstwą ziemi i kamieni. Najodpowiedniejsza do podlewania skalniaka jest woda deszczowa. Innym dobrym żródłem jest woda studzienna; trzeba jednak pamiętać że część roślin skalnych (np. wrzosy) nie znosi dużej zawartośći wapnia w wodzie.
Do podlewania roślin skalnych należy używać konewki z sitkiem o małych otworach, gdyż silny strumień wody może uszkodzić delikatniejsze rośliny.
Pora podlewania - wczesnym rankiem lub o zachodzie słońca.
Najwięcej wody należy roślinom skalnym dostarczać w okresie wiosennym, kiedy wzrastają a ograniczyć podlewanie od połowy lata, kiedy większość roślin zaczyna przygotowywać się do spoczynku.
Wilgotność powietrza - czynnikiem korzystnym dla roślin skalnych jest sąsiedztwo zbiorników wodnych - powietrze jest wtedy dobrze nasycone parą a skalniak w pobliżu oczka wodnego wygląda bardzo efektownie. Innym dobrym rozwiązaniem jest instalacja w pobliżu skalniaka urządzenia do wytwarzania sztucznej mgły, które pomoże roślinom przetrwać letnie upały.
Nawożenie - rośliny skalne rosną w ziemi ubogiej w składniki odżywcze i dlatego nie trzeba ich właściwie nawozić. Jeśli jest już taka potrzeba to można je w sezonie letnim raz podlać połową dawki nawozu naturalnego.
Odchwaszczanie - dla utrzymania właściwego wyglądu skalniaka należy go regularnie odchwaszczać oraz zpobiegać jego zarastaniu bowiem część roślin skanych może nadmiernie się rozrastać.

Rośliny do obsadzania szczelin miedzy kamieniami:

Rzeżuszka, dzwonek drobny, dzwonek dalmatyński, głodek, erynus, kuklik (w półcieniu), ubiorek.

Rośliny na murki:

Akantolimon, rzeżuszka, smagliczka, ukwap, rumian, zawciąg, żagwin, dzwonek drobny, dzwonek dalmatyński, rogownica (tworzy efektowne kaskady), głodek, pszczelnik, dębik, bodziszek, erynus, posłonek, ubiorek i jednoroczny maczek kalifornijski (pozłotka).

Skalniak - jak zrobić go we własnym ogrodzie?

      Skalniak może być jednym z ciekawszych elementów twojego ogrodu lub działki. Istnieje bardzo dużo rożnych pomysłów na jego wykonanie. Należy jednak pamiętać, że taka ozdoba wymaga uwzględnienia uprawy roślin, które znajdą się na skalniaku.

Budowa skalniaka nie jest zajęciem na jedno popołudnie i wymaga przeprowadzenia przygotowanej wcześniej strategii. Usypanie ziemi ogrodowej, na której ułożymy kamienie nie utworzy skalniaka a kopiec ziemi. Aby skalniak wyglądał ładnie potrzeba trochę zmysłu artystycznego.

        Najlepszym miejscem będzie dla niego przestrzeń nasłoneczniona i osłonięta od wiatru. Odradzamy tworzenie skalniaków na obszarze zadrzewionym z uwagi na opadające liście. Tworząc skalniak możemy wykorzystać naturalną pochyłość terenu lub np. zejście z tarasu do ogrodu. Skalniak może być również oparty o murek lub stworzyć skorupę – najważniejszy jest jego naturalny wygląd.

Budowa małego skalniaka (ok. 50 cm wysokości):
- wybrać ziemię na głębokość 20-30 cm,
- zasypać podkładem,
- usypać kopiec w kształcie zbliżonym do planowanego,
- ułożyć kamienie skalniaka (najlepiej sprawdzą się kamienie o ostrych krawędziach)
- przestrzenie między nimi wypełnić podłożem,
- wielokrotnie podlać skalniak silnym strumieniem wody.

Rośliny na skalniak
Można na nim sadzić wszystkie gatunki roślin, a najlepiej kwitnące cały rok, a więc:
- sukulenty
- rośliny cebulowe
- byliny
- karłowe iglaki
Tworząc kompozycje dobierajmy rośliny według wymagań i okresu ich kwitnienia. Pielęgnując skalniak pamiętajmy o umiarkowanym podlewaniu i regularnym odchwaszczaniu.


          Czym obsadzić zbocze skalniaka?
         

          Najkorzystniejsze dla większości roślin są wschodni i zachodni stok     skalniaka . Także stok północny stwarza dobre warunki wzrostu dla wielu roślin. Najmniej przyjazny jest stok południowy, wystawiony na działanie palącego słońca, gdzie podłoże łatwo przesycha.
Mogą tam rosnąć wyłącznie rośliny bardzo odporne na suszę.

                                      Dobrze oświetlone

      
        Rośliny zadarniające: acena drobnolistna, dębik ośmiopłatkowy, gęsiówka kaukaska, flok szydlasty, karmnik ościsty, lnica alpejska, rogownica alpejska, macierzanki piaskowa i zwyczajna, rozchodniki, skalnice, smagliczka górska, tymianek właściwy, żagwin ogrodowy.

       Rośliny rosnące w kępach lub pojedynczo: bodziszek czerwony, ciemiernik biały, czyściec wełnisty, dyptam jesionolistny, szarotka alpejska, juka, kocimiętka Faassena, krwawniki: pospolity i złocisty, lawenda wąskolistna, liliowce, lebiodka pospolita, lepnica alpejska i rozdęta, orlik pospolity, przywrotnik ostroklapowy, sasanki, szałwie, goryczki, żurawki, przetacznik kłosowy, zawciąg nadmorski.

         Niskie krzewy i drzewa iglaste: jałowiec chiński 'Plumosa Aurea', jałowiec pospolity 'Arnold', 'Gold Cone' i 'Sentinel', jałowiec nadbrzeżny, jałowiec płożący 'Andorra Compact', 'Blue Chip' i 'Wiltonii', jałowiec rozesłany 'Nana', jałowiec łuskowaty 'Blue Star', mikrobiota syberyjska, modrzew japoński 'Blue Dwarf' i 'Stiff Weeper', świerk pospolity 'Echinoformis', 'Little Gem' i 'Nidiformis', świerk biały 'Alberta Globe' i 'Conica', świerk czarny 'Nana', świerk kłujący 'Glauca Globosa', sosna gęstokwiatowa 'Umbraculifera', sosna bośniacka 'Schmidtii', kosodrzewina, sosna czarna 'Brepo', sosna pospolita 'Watereri', żywotnik zachodni 'Danica', 'Hovei', 'Rheingold' i 'Woodwardii'

      Niskie krzewy liściaste: berberys Thunberga 'Atropurpurea Nana', 'Bagatelle' i 'Kobold', pigwowiec pośredni 'Elly Mossel' i 'Nicoline', irga pozioma, Dammera i drobnolistna 'Streib’s Findling', szczodrzeniec położony, wawrzynek główkowy, pięciornik krzewiasty, róża pomarszczona oraz odmiany 'Nazomi', 'Dagmar Hastrup' i 'Dart’s Defender'

Ocienione

          
           Rośliny zadarniające: acena drobnolistna, barwinek pospolity, bluszczyk kurdybanek 'Variegata', dąbrówka rozłogowa, karmnik ościsty, kopytnik pospolity, lnica alpejska, poziomkówka indyjska, tiarella sercolistna, tojeść rozesłana

        Rośliny rosnące w kępach lub pojedynczo: bodziszek czerwony, ciemiernik biały, epimedium, liliowce, orlik pospolity, pierwiosnki, przywrotnik ostroklapowy, serduszka wspaniała, żurawki

   Niskie krzewy i drzewa iglaste: choina kanadyjska 'Jeddeloh' i 'Pendula', mikrobiota syberyjska

                            Wystawione na palące słońce

        
                  Niskie krzewy liściaste: pigwowiec pośredni 'Elly Mossel', 'Nicoline', irga pozioma, Dammera i drobnolistna 'Streib’s Findling', porzeczka alpejska 'Schmidt'Wystawione na palące słońce

Rośliny zadarniające: macierzanki piaskowa i zwyczajna,rozchodniki, smagliczka górska, tymianek właściwy
Rośliny rosnące w kępach lub pojedynczo: czyściec wełnisty, dyptam jesionolistny, juka, kocimiętka Faassena, krwawnik pospolity, lawenda wąskolistna, zawciąg nadmorski.
Niskie krzewy i drzewa iglaste: jałowiec chiński Plumosa aurea, jałowiec pospolity 'Arnold' i 'Gold Cone', jałowiec nadbrzeżny, jałowiec płożący 'Andorra Compact', 'Blue Chip' i 'Wiltonii', jałowiec rozesłany 'Nana', jałowiec łuskowaty 'Blue Star', kosodrzewina.
Niskie krzewy liściaste: szczodrzeniec położony, pięciornik krzewiasty, róża pomarszczona i odmiany 'Nazomi', 'Dagmar Hastrup', 'Dart’s Defender'

                                              Skalne pejzaże

         Ogród to nasz prywatny zminiaturyzowany kawałek przyrody. Jeżeli dążymy do stworzenia w nim namiastki naturalnego krajobrazu, z pewnością znajdziemy miejsce na kompozycje z kamieni.

        Kamień to fragment skały, część gór, które są opoką i czymś trwałym. Jest tajemniczy i przyciąga uwagę. Doskonale komponuje się z innymi materiałami używanymi do kształtowania przestrzeni wokół domu, ale przede wszystkim podkreśla piękno roślin. Kamienie w ogrodzie można wykorzystać w rozmaity sposób – pojęcie ogrodu skalnego nie wiąże się już nierozerwalnie z obsadzonym płożącymi roślinami kopcem ułożonym z kamieni polnych. Czasami wystarczy kilka skalnych odłamków albo nawet jeden kamień, żeby stworzyć wyrafinowaną kompozycję. Szukając rozmaitych rozwiązań, warto czerpać wzorce z natury. 

      Ogród skalny powinien naśladować naturę, dlatego do jego wykonania najlepiej wybierać kamienie o podobnym pochodzeniu. Nagromadzenie zbyt dużej ilości skał różniących się barwą, fakturą i kształtem (na przykład obłe kamienie polodowcowe, czyli polne, i nieregularne, kanciaste odłamki skał z kamieniołomów) może sprawiać wrażenie chaosu.  

          Do tworzenia kompozycji nadają się kamienie polodowcowe i fragmenty skał wydobywanych w kamieniołomach (piaskowce, wapienie i granity). Lepiej natomiast nie stosować kamieni rzecznych, które ze względu na bardzo regularny kształt trudno jest wkomponować w przestrzeń działki, poza tym ich pozyskiwanie z dna rzek jest nieekologiczne.

        

          Skarpy kwiatowe to hybryda zwykłej skarpy i murka kwiatowego. Od murków i zwykłych nasypów ziemnych różni je jednak fakt, iż mają łagodniejsze nachylenie, a ich powierzchnię wykłada się luźno i nieregularnie rozłożonymi kamieniami. Kamienie zagłębiamy na 3 ich wysokości w ziemi (dodatkowo ustabilizuje to skarpę i uchroni rośliny przed osuwaniem się podczas opadów). Roślinki nasadzamy w szczelinach pomiędzy kamieniami.

     Zaletą skarp kwiatowych jest dużo mniejsze zużycie kamienia, aniżeli podczas budowy murka. Możemy używać kamieni o różnym kształcie, wielkości czy rodzaju. Ich powierzchnia i tak bardzo szybko zostanie zarośnięta przez zwartą roślinność.

     Jak stworzyć skalniak i o niego dbać?

           Pod ogród skalny najlepiej jest wykorzystać naturalne ukształtowanie terenu np. pagórki, wzniesienia. Zmniejsza to koszt inwestycji i nadaje naszemu ogrodowi naturalny wygląd. Zbocza zwrócone na wschód i zachód nadają się do tego najlepiej, ponieważ można na nich sadzić rośliny o urozmaiconych upodobaniach środowiskowych. Gleba w skalniku powinna być  przepuszczalna, uboga w składniki pokarmowe i najlepiej piaszczysta. Powinna składać się z odłamków skalnych, żyznej gleby, piasku oraz ewentualnego dodatku torfu. Jeżeli dysponujemy glebą ciężką, konieczne będzie dodanie materiału drenażowego np. żwiru, niewielkich kamieni itp. Do gleby luźnej dodajemy gliny. Całość założenia powinna harmonijnie zgrywać się z otoczeniem

                                             Układanie kamieni


               Najlepiej posłużyć się kamieniami popękanymi, zmurszowanymi, porysowanymi oraz pokrytymi mchem lub porostami. Układamy je tarasowo, zapewni to skarpie stateczność i zatrzyma wodę opadową oraz tą, którą podlewamy. Największe kamienie umieszczamy u podstawy zbocza. Najlepiej wygląda kompozycja z kamieni o różnych wielkościach, unikamy w ten sposób monotonii i zwiększamy możliwości ekspozycyjne. Lepiej nie łączmy różnych rodzajów skał, ponieważ wygląda to w sposób nienaturalny. Układ kamieni rozluźniamy stopniowo ku granicom działki

       Powszechni występujące kamienie polne lub otoczaki nie są materiałem najładniejszym, jednak podobnie ubarwione lub połupane mogą dąć pożądany efekt.

                                              Sadzenie roślin

    Najładniej wyglądają rośliny tworzące odrębne plamy, różnych odcieni zieleni, poprzedzielane grupą kamieni. Rośliny sadzimy albo wczesną wiosną albo późną jesienią (muszą zdarzyć ukorzenić się przed zimą). Musimy zapewnić im odpowiednią ekspozycję, odczyn oraz wilgotność gleby. Ze względów praktycznych sugeruję wysadzać obok siebie gatunki o zbliżonych wymaganiach. Rośliny o ciemnozielonych liściach wymagają okresowego zacienienia oraz większej wilgotności gleby. Gatunki, które posiadają naturalna powłokę ochronną w postaci filcu lub włosków, wolą miejsca słoneczne. Pamiętajmy, aby przy projektowaniu skalniaka wziąć pod uwagę siłę wzrostu, siłę wzrostu oraz docelowe rozmiary roślin. Silnie i bujnie rozrastające się byliny, które tworzą kobierce sadzimy po 3-5 na m2, słabiej rosnące byliny na kępy możemy posadzić po 8-12 sztuk na m2. Byliny karłowate tworzące rozety np. skalnica, sadzimy gęściej nawet po 20 szt. lub więcej na m2

      W małym skalniku zrezygnujmy z bujnych roślin, zajmują one zbyt dużo miejsca. Lepiej użyć niskich i poduszkowych bylin oraz miniaturowych krzewów, dla zróżnicowania kompozycji. Wysadzając po kilka roślin tego samego gatunku, dobrze jest stworzyć z nich grupy różnej wielkości, będą wówczas wiernie imitować skupiska występujące w naturalnym środowisku

                                              Pielęgnacja.


              Rośliny skalniakowe, przyzwyczajone do klimatów górskich, wymagają regularnego zraszania, odchwaszczania a niektóre gatunki również okrywania w okresie jesiennym. Wszystkie powyższe zabiegi decydują o ich prawidłowym rozwoju oraz o efektach estetycznych. Iglastymi gałązkami okrywamy te gatunki, które są wrażliwe na przymrozki oraz te znajdujące się na wystawie południowej. W czasie upałów i suszy utrzymujemy stałą wilgotność powietrza i gleby poprzez systematyczne spryskiwanie roślin. Tym, które poprzez swój ekspansywny wzrost mogłyby zarosnąć  skalnik przycinamy pędy.

                                            Rośliny na skalniak


Byliny na słoneczne stanowiska:
- tworzące kobierce: acena drobnolistna, bodziszek czerwony, czyściec, dębik ośmiopłatkowy, gęsiówka kaukaska, płomyk (floks) szydlasty, macierzanka zwyczajna i piaskowa, rogownica alpejska, rojniki, rozchodniki.
- tworzące kępy: goździk kropkowany i siny, kocomietka Faassena, lawęda wąskolistna, lnica alpejska, lebiodka pospolita, żagwin ogrodowy, sasanka zwyczajna, zawciąg nadmorski, smagliczka skalna.

Byliny znoszące zacienienie:
- tworzące kobierce: acena drobnolistna, karmnik ościsty, dąbrówka rozłogowa, tojeść rozesłana.
-tworzące kępy: naradka odroślowa, dzwonek karpacki i Poszarskiego, urdzik karpacki, pięciornik złoty, pierwiosnki, skalnice.

Krzewy na miejsca słoneczne: karłowe odmiany świerków, kosodrzewina, szczodrzeniec położony, pięciornik krzewiasty.
Krzewy znoszące zacienienie: karłowe odmiany jodeł, irga pozioma i karłowa, karłowe berberysy i cyprysiki, tawuły japońskie.


Link żeby więcej zobaczyć
http://spec.pl/dom-i-ogrod/ogrod/skalniak-jak-zrobic-go-we-wlasnym-ogrodzie

      Skalniak na naturalnym zboczu

       Szczęściarze, którzy mieszkają na wyżynach i na pogórzu, często mają pochyłości terenu we własnym ogrodzie. Takie miejsca łatwo przekształcić w prawie naturalny skalniak. Tam, gdzie chcemy posadzić rośliny, trzeba zdjąć darń i usunąć chwasty. Czasem konieczne jest lekkie zniwelowanie terenu, aby powstały tarasy. U ich podstawy umieszczamy kawałki skał. Zagłębiamy je w glebie, co zapobiegnie jej osuwaniu. Po pewnym czasie ziemia się ustabilizuje, bo zwiążą ją korzenie i kłącza roślin. Gatunki najłatwiej dobrać, podpatrując miejscową florę. To daje gwarancję, że będą się tu dobrze czuły. Dla urozmaicenia dosadzamy karłowe krzewy liściaste, płożące jałowce i kosodrzewinę. Na łagodnym zboczu warto wybudować ścieżkę wijącą się wśród roślin skalnych. Jeśli ma ono większy kąt nachylenia, lepsze będą schody. W ich najbliższym sąsiedztwie nie sadzimy roślin ekspansywnych.


        Skalniak powinien przypominać fragment górskiego krajobrazu. Aby rośliny dobrze się w nim czuły, trzeba im stworzyć warunki jak najbardziej zbliżone do naturalnych.

                                                                   Materiał

         Ogólnie można powiedzieć, że skalniak budujemy z kamieni oraz ziemi. Jego konstrukcja ma zapewnić dużą przepuszczalność dla wody i powietrza. Pamiętajmy, że większość gatunków górskich zadowala się ubogim podłożem. Dlatego możemy użyć ziemi ogrodowej, czasem zmodyfikowanej na potrzeby poszczególnych gatunków. Badamy odczyn podłoża. Jeśli istnieje konieczność zakwaszenia go - dodajemy kwaśnego kompostu z igliwia. Jeżeli rośliny potrzebują ziemi alkalicznej - rozsypujemy wokół nich odłamki wapienia. Przy budowie skalniaka najlepiej nie mieszać wielu typów kamieni i skał. Dzięki temu będzie miał jednorodny charakter i naturalny wygląd. Jeśli dysponujemy tylko kamieniami z pól, warto chociaż trochę je połupać. Staną się bardziej płaskie i łatwiej je ułożymy. Najlepiej kupić materiał skalny w centrum budowlanym. Wybieramy odłamki różnej wielkości. Największe powstrzymają ziemię przed osuwaniem się i wyznaczą główne punkty skalniaka. Te średniej wielkości ustabilizują podłoże na poszczególnych piętrach. A drobniejsze odłamki i żwir będą stanowić uzupełnienie dla podłoża. Wysypujemy nimi także niektóre powierzchnie, na podobieństwo naturalnych piarżysk górskich. Pamiętajmy, że rodzaj skał w dużym stopniu determinuje skład flory naszego ogródka. Wapienie i dolomity mają odczyn zasadowy, dlatego pomiędzy nimi sadzimy m.in. dębiki, astry alpejskie, głodki, rojniki i lepnice. Granity i bazalty to skały o odczynie kwaśnym. W ich towarzystwie rośnie m.in. arnika górska, miłek amurski, goryczka wiosenna, lewizja i urdzik. Piaskowce mają odczyn obojętny, dlatego w ich otoczeniu dobrze się czuje większość gatunków skalnych. Jeśli zajdzie potrzeba urządzenia dla jakiejś rośliny stanowiska kwaśnego lub o odczynie zasadowym, można w pobliżu korzeni odpowiednio doprawić ziemię.

                                          Nietypowy skalniak

                                            Skalniak w skrzyniach

                
                   Tam, gdzie jest mało miejsca, warto założyć ogródek skalny w formie wyniesionych,  wielopoziomowych rabat. Najprostszy przykład takiego rozwiązania stanowi skrzynia - z impregnowanego drewna, blachy bądź murowana wysokości 35-45 cm, z podłożem dobranym dla sadzonych roślin. Można też ustawić kilka skrzyń piętrowo i zabudować nimi jeden z zakątków na tarasie - dobrze harmonizują z regularnymi kształtami budynku. Rośliny skalne mają specyficzne wymagania. Ich korzonki nie znoszą zalewania, dlatego podłoże musi być dobrze zdrenowane. Skrzynie ustawiamy na przepuszczalnym gruncie lub nad powierzchnią ziemi na nóżkach. Żeby woda nie zalegała w podłożu, muszą mieć otwory odpływowe o średnicy około 2 cm. Na dnie układamy warstwę (15-20 cm) grubego żwiru lub keramzytu, na którą sypiemy podłoże - mieszamy w równych proporcjach torf, ziemię kompostową, glinę i drobne kruszywo skalne. W podłożu można umieścić kilka kamieni, które będą tłem dla roślin. Najlepsze są odłamki skał; ułożone obok siebie tworzą szczeliny, gdzie dobrze się czują gatunki wysokogórskie.

              Uwaga! Jeśli zamierzamy uprawiać rośliny wymagające gleb zasadowych, w mieszance podłoża stosujemy torf odkwaszony i kruszywo z wapieni lub dolomitu, tło zaś powinny stanowić skałki wapienne; dla roślin kwasolubnych - torf kwaśny, kruszywo, np. granitowe, i tło ze skał tego samego typu.

                                         Kamień zamiast góry

                          Bryła tufu wapiennego porośnięta skalnicami.

              Skalniak można urządzić nawet na jednym głazie. Może stać się on kwietnikiem dla wielu górskich rarytasów. Najlepiej nadaje się do tego wapienny tuf, skała o bardzo porowatej strukturze (do kupienia w firmach sprzedających kamienie do ogrodu). Szczeliny wypełniamy podłożem i obsadzamy roślinami. W takich warunkach dobrze rosną skalnice, szarotki, dębiki i rojniki. Jeśli szczeliny są większe, można sadzić w nich karłowate krzewy, np. wiąz drobnolistny. Gatunki szczególnie wrażliwe na zalewanie korzeni, np. niektóre skalnice, najlepiej sadzić w zagłębieniach z odpływem.

           Ciekawy skalniak możemy urządzić w obniżeniu terenu (w tzw. wgłębniku). W tym celu wykopujemy płytką i rozległą nieckę. Wydobyta ziemia utworzy wzniesienie wokół zagłębienia, które możemy obsadzić roślinami górskimi. Przy usypywaniu wzniesienia kierujemy się takimi samymi zasadami jak przy urządzaniu skalniaka na górce. Znajdą się tu stanowiska dla roślin, które potrzebują słońca i zakamarki dla gatunków cieniolubnych. Pośrodku nieckę warto jeszcze bardziej pogłębić i wyłożyć folią. W ten prosty sposób otrzymamy niewielkie oczko wodne. Wokół niego możemy zbudować np. utwardzoną ścieżkę Takie założenie wzbogaci ogród w oryginalną kompozycję i pozwoli z bliska oglądać rośliny.

              Górski pejzaż w ogrodzie

                Zbudowanie ładnego skalniaka to sztuka. Ma wyglądać naturalnie. Niskie rośliny powinny wyłaniać się spomiędzy kamieni lub spływać po nich kaskadami jak w wysokogórskim krajobrazie.

         Wiele osób nie wyobraża sobie ogrodu bez skalniaka. Budując go, trzeba jednak pamiętać, że musi pasować do stylu ogrodu. Inaczej będzie go tylko szpecił. Powinien stanowić fragment większej całości, np. towarzyszyć strumieniowi lub sadzawce, uatrakcyjniać rabatę w przedogródku czy obok tarasu. Na dużej działce może pełnić rolę przegrody między dwoma wnętrzami ogrodowymi. Warto budować go przy krawędzi trawnika, by móc podziwiać z bliska rosnące na nim rośliny.

              Starannie musimy dobrać kamienie, tak by harmonizowały z kolorytem ogrodu - nawierzchniami, murkami oporowymi, barwą elewacji czy ogrodzenia. Najlepiej usytuować go na naturalnej skarpie lub wzniesieniu. Można wykorzystać skały, które znajdują się pod powierzchnią ziemi lub samodzielnie ułożyć kamienie, pozostawiając między nimi przestrzeń dla roślin. Na płaskiej działce sprawa jest nieco bardziej skomplikowana - wysokość skalniaka trzeba dostosować do wielkości ogrodu. Może przypominać wyłaniającą spod powierzchni skałę albo być częścią łagodnie ukształtowanego pagórka wzmocnionego kamieniami.

                                              Klasyka i awangarda

             Do budowy skalniaków najlepiej wykorzystywać kamienie łamane, o naturalnie ostrych krawędziach, czyli właśnie takie, jakie spotyka się w górach. Im bardziej skalniak będzie przypominał naturalne środowisko, tym lepiej. W okolicach górskich i podgórskich warto wykorzystywać skały, które wykopujemy w ogrodzie, uzupełniając je mniejszymi kamieniami.

         Ale można też użyć innych materiałów - regularnych kamiennych bloków, otoczaków, łomów betonowych, gruzu, elementów stalowych konstrukcji... Tyle tylko, że te awangardowe skalniaki zdecydowanie gorzej sprawdzają się jako środowisko dla roślin. Trudniej w nich np. utrzymać odpowiednie pH gleby czy jej przepuszczalność. Takie rozwiązania stosuje się zwykle tam, gdzie pozyskanie naturalnych kamieni jest wyjątkowo trudne i wiąże się w dużymi kosztami.

            Skalniak nie musi być gołoborzem, z wystającymi gdzieniegdzie spośród kamieni kępkami roślin. Ciekawy efekt uzyskamy, np. układając tylko kilka dużych kamieni, a pozostałą przestrzeń wypełniając podłożem przysypanym z wierzchu żwirem lub tłuczniem. To doskonałe tło dla niskich traw i karłowych iglaków.
                                             
                              Słońce, cień i woda
                      
            
                     Skalniak musi zapewnić roślinom odpowiednie warunki rozwoju. Najlepsze efekty uzyskamy, planując go w miejscu w pełni nasłonecznionym. Można będzie wówczas posadzić tam wiele rozmaitych gatunków kwitnących w różnych porach roku. Ale uda się też stworzyć go w półcieniu. Wtedy w szczelinach między kamieniami mogą pojawić się kępy paproci, zimozielone pnącza i niskie krzewy o przewisających gałęziach.

           Rośliny skalne przeważnie lubią wilgoć, ale nie znoszą wody stojącej lub długo utrzymującej się w okolicy korzeni. Dlatego podłoże musi być bardzo przepuszczalne. Jeśli nie mamy w ogrodzie naturalnej skarpy i musimy budować skalniak od podstaw, w dolnej warstwie możemy użyć mniej szlachetnego podkładu, np. gruzu betonowego lub ceglanego pomieszanego z jałowym podłożem, piaskiem albo ziemią ogrodową. To istotne, aby także ta warstwa była przepuszczalna. Ziemia, w której będą rosły rośliny, musi być wymieszana z grysem kamiennym lub tłuczonym niesortowanym kamieniem składającym się z bryłek różnej wielkości. Próchnicy albo ziemi ogrodowej powinno być zaledwie 10-30 proc., a tłuczeń lub grys musi pochodzić z takich samych skał, co duże kamienie budujące skalniak. Chodzi o to, by nie zmieniał się odczyn pH podłoża, gdy deszcze będą wypłukiwały z kamieni drobiny mineralne.

                  Podłoże dla roślin powinno jak najbardziej przypominać ziemię z naturalnych stanowisk. Nie można tam po prostu wsypać gleby wykopanej z innego miejsca w ogrodzie. Przede wszystkim konieczny jest dodatek grysu, tłucznia lub żwiru, aby poprawić jej przepuszczalność. Poza tym nie może być zbyt żyzna, bo wówczas rośliny bujnie się rozrosną, ale nie zakwitną zbyt obficie.

                                              Bardzo ważne pH

           Koniecznie trzeba sprawdzić odczyn podłoża, w którym zamierzamy posadzić rośliny. Niektóre gatunki skalne preferują glebę obojętną, inne zasadową lub kwaśną. Większość uprawianych w Polsce okazów na skalniaki lubi odczyn zasadowy (pH powyżej 7). Trzeba je zatem sadzić w podłożu zasadowym wśród skał węglanowych (wapieni, margli, dolomitów). Takie skały zresztą z czasem się wypłukują, nadając glebie właściwe wartości pH.

             Rośliny, które lubią kwaśne ziemie (sosny, lewizje, szczawiki), dobrze tolerują używany w postaci tłucznia lub grysu szary amfibolit. Wielu gatunkom odpowiada towarzystwo piaskowca, który ma odczyn obojętny. Niestety, ta jasna skała pod wpływem wody szybko ciemnieje i łatwo pokrywa się mchem.

                                              Plusk wody w tle    

           Kamień i woda to znakomite połączenie. Jeśli mamy w ogrodzie naturalną skarpę albo ogród na tyle duży, że wybudowaliśmy w nim wysoki skalniak, warto pomyśleć o strumieniu. Jego wzmocnione głazami brzegi będą doskonałym stanowiskiem dla lubiących wilgoć paproci, pierwiosnków czy pełników. Trzeba tylko zadbać o to, by woda nie wypłukiwała z kamieni substancji zmieniających odczyn podłoża. Dlatego koryto strumienia czy kaskady należy budować ze skał o odczynie obojętnym lub kwaśnym, np. łupków (serycytowego lub fillitowego), granitu lub piaskowca. Nie nadają się do tego wapienie, ponieważ wypłukiwane z nich związki wapnia podnoszą wartość pH wody, co sprzyja rozwojowi glonów. Ponadto rośliny wodne i bagienne nie przepadają za odczynem zasadowym. Ważne jest także dobre wyprofilowanie brzegów, by do strumienia nie dostawała się zanieczyszczona ziemią woda spływająca ze zboczy skalniaka.

               Odradzam usytuowanie źródła, z którego bierze początek strumień, na samym szczycie skalniaka, gdyż wygląda to nienaturalnie. Lepiej przewidzieć dla niego miejsce na stoku, np. pod dużym kamieniem lub pomiędzy dwoma głazami. Jeśli chcemy mieć w ogrodzie strumień jak górski potok, w jego górnym biegu użyjmy kamienia łamanego, o ostrych krawędziach, a tam, gdzie nurt łagodnieje - grubego żwiru lub otoczaków.

                                       Rośliny wśród kamieni

              Na skalniaki warto wybierać niezbyt ekspansywne byliny - niskie i tworzące gęste poduszki. Doskonale sprawdzają się też sasanki, goździki, rojniki, goryczki, głodki, skalnice, naradki, pierwiosnki górskie czy floksy szydlaste, które potrafią szybko wrastać pomiędzy kamienie.

              Pośród bylin mogą się znaleźć rośliny iglaste, a nawet liściaste (przede wszystkim odmiany miniaturowe, wolno rosnące lub szczepione na pniu), które dadzą cień potrzebny niektórym niższym gatunkom. Na skalniaku można również sadzić rośliny cebulowe - krokusy, miniaturowe tulipany botaniczne i irysy.

     Barwny skalniak - jakie rośliny wybrać?

 

              Skąpane w słońcu wielobarwne kobierce roślin skalnych przyciągają wzrok i cieszą żywymi kolorami, które wraz rozwojem wiosny zmieniają się niczym w kalejdoskopie

              Trudno się oprzeć urokowi ogrodu skalnego w maju. Liczne kwitnące o tej porze gatunki tworzą mozaikę żywych barw i faktur. Te często niewielkie rośliny kwitną niezwykle obficie, dając piękny efekt. Rośliny skalne tworzą niskie poduszki i dywany, dlatego najlepiej rosną na specjalnie przygotowanych dla nich wyniesionych rabatach, pośród skałek i na żwirowych półkach z dobrze zdrenowaną glebą. Najlepiej wyglądają, gdy tworzą przenikające się plamy oraz nieduże grupy. Lubią miejsca słoneczne i otwarte, z dala od koron drzew i ekspansywnych bylin. Aby cieszyć się ich urodą, nie musimy nawet zakładać regularnego ogrodu skalnego. Wiele gatunków możemy posadzić na suchych kamiennych murkach, w szczelinach kamiennej ścieżki lub na słonecznych obrzeżach bylinowych rabat. A jeśli nie mamy ogrodu, wystarczy nawet duża donica wykonana z kamienia, starego betonu lub drewna.

 Firletka 'Plena' może osiągnąć nawet 50 cm wysokości. Kwitnie od maja do lipca. Sprawdza się w słońcu i w półcieniu

 Skalnica 'Purpurteppich' kwitnie obficie na różowo. Tworzy zwarte i sztywne poduchy. Kwitnie na przełomie maja i czerwca

SŁONECZNE RABATY

                   O tej porze wzrok przyciągają dywany intensywnie różowego płomyka, inaczej floksa szydlastego (Phlox subulata). Ta górska bylina o zimozielonych igiełkowatych liściach tworzy nisko ścielące się dywany (5-7 cm), które gęstością i fakturą przypominają gęstą murawę. Na rabatach spotkać można jej różne odmiany. Purpurowoczerwone u bujnie rozrastającej się 'Temiscaming', ciemnoróżowe u 'Moerheimii', różowe 'Purple Beauty' i różowe z oczkiem 'Coral Eyes'. Dekoracyjne są także kwitnące na biało 'White Delight' i wielkokwiatowa 'Maischnee' czy 'Amazing Grace' biała z różowym oczkiem.

                   Intensywnym kolorem konkurują z innymi roślinami odmiany żagwinu ogrodowego (Aubrieta ×cultorum), który tworzy wspaniale kwitnące kobierce (5-10 cm wysokości). Kwitnie on od kwietnia do maja. Do wyboru mamy wiele odmian w rozmaitych odcieniach fioletu i różu. Najciemniejsza z nich to fioletowa 'Royal Violet' i 'Cascade Purple', różowe 'Leichtlinii' oraz 'Royal Red', niebieska 'Royal Blue', wczesna jasnofioletowa 'Neuling', fioletowogranatowa 'Tauricola', a także jasnoróżowa 'Royal Rose'. Spotyka się nawet odmiany o kwiatach pełnych. Najefektowniej wyglądają kobierce stworzone z kilku posadzonych obok siebie odmian. Dla dekoracyjnych białoobrzeżonych liści warto posadzić rozrastający się powoli żagwin (Aubrieta tauricola) 'Silberrand' o kwiatach fioletowych. Żagwiny lubią glebę żyzną, bogatą w wapń.

               W tej samej palecie barw pozostaje tworząca niskie gestie murawy skalnica Arendsa (Saxifraga x arendsii) i jej liczne odmiany (15-20 cm wysokości). Na ciemnoczerwono kwitnie 'Triumph', na czerwono - 'Peter Pan' i 'Highlander Red', na różowo 'Blütenteppich' i 'Purpurteppich', na biało zaś 'Findling' i 'Schneeteppich'. Można je łączyć z biało kwitnącymi gatunkami, np. skalnicą trójwidlastą (S. trifurcata), gronkową (S. paniculata) i skalnicą Hosta (S. hostii). Później intensywny ciemnoróżowy kolor kontynuować na rabacie będą goździk siny (Dianthus gratianopolitanus) i firletka smółka (Lychnis viscaria). Szczególnie efektowna jest jej pełnokwiatowa odmiana 'Plena'.

                 Byliny o drobnych liściach warto zestawić z gatunkami o bardziej wyrazistej fakturze ulistnienia, osiągającymi 20-30 cm. Mocnym elementem strukturalnym skalnych rabat mogą być bergenie o dużych skórzastych blaszkach liściowych. Doskonale wyglądają posadzone wzdłuż potoków, nad oczkiem wodnym czy wzdłuż ścieżek. Wiele z uprawianych w ogrodach odmian ma także bardzo efektowne kwiaty: 'Abendglut' - ciemnoczerwone, 'Morgenrote' - karminoworóżowe, a 'Silberlicht' - białe.

                Wspaniałym urozmaiceniem ogrodu skalnego na dobrze zdrenowanej glebie będą niskie kosaćce bródkowe. Na początku maja zakwitają najniższe odmiany (o wysokości do 25 cm): żółta 'Baria', niebieska 'Claire' i 'Fairy Flax' oraz 'Orchid Flair' o kwiatach lilaróż. Po nich rozwijają się kwiaty wyższych odmian (dorastających do 60 cm): białe 'Astralite' i 'Cloud Bluff', 'First Lilac' lila lilaróż, żółta 'Lime Ripples' oraz ciemnoczerwona 'Red Orchid'.

        Kompozycje warto uzupełnić bylinami o srebrzystych liściach, takimi jak owies wieczniezielony (Avena sempervirens), czyściec srebrzysty (Stachys lanata) czy goździki, które zakwitną wczesnym latem.

ZŁOCISTE DYWANY

       

         W majowym ogrodzie skalnym nie może zabraknąć gatunków o radosnych żółtych kwiatach. Pośród nich wyjątkowo intensywnym kolorem wyróżnia się smagliczka skalna (Alyssum saxatilis). Ta krzewinka (do 30 cm wysokości) o srebrzystych liściach kwitnie bardzo obficie, wydając masę intensywnie złocistych kwiatów. Lubi gleby wapienne. Doskonale wygląda, gdy przewiesza się na suchych murkach i brzegach skalniaka.

                    W szczelinach skalnych i półkach z piaszczystą zasadową glebą świetnie czują się rozmaite gatunki głodka. Głodek kaukaski (Draba brunifolia) osiąga wysokość zaledwie 5 cm i tworzy poduszki przypominające wyglądem kępki mchu. Kwitnie, wydając na przełomie kwietnia i maja masę drobnych złocistożółtych kwiatów. Jego wyższy krewny, głodek kosmaty (D. lasiocarpa), także ma żółte kwiaty. Osiąga 15 cm i rośnie powoli, tworząc nieduże dwucentymetrowe rozety.

          Bardzo atrakcyjnymi bylinami o zielonożółtych kwiatostanach są wilczomlecze. W skalnych kompozycjach efektownie prezentuje się wilczomlecz pstry (Euphorbia polychroma) tworzący pokaźne półkuliste kępy osiągające 40 cm wysokości. Doskonale wygląda pojedynczo lub w niewielkich grupach. Gatunek ten może rosnąć także w miejscach nieco ocienionych.

           Zdecydowanie słoneczne miejsca preferuje wilczomlecz mirtowaty (E. myrsinites) o zgrubiałych, pokładających się pędach i niedużych niebieskawych liściach pokrytych woskowym nalotem.

       W wilgotnych partiach skalniaka pięknie rozwijać się będzie pełnik europejski (Trollius europaeus), który dorasta do 30-60 cm. Jego ozdobą są duże kuliste cytrynowo żółte kwiaty. Tu i ówdzie towarzyszyć mu mogą kępki różnobarwnych pierwiosnków wyniosłych (Primula elatior). Rośliny te nadadzą skalnym rabatom wrażenie naturalnej swobody.

      Nie zapomnijmy też o roślinach cebulowych. Gatunkiem idealnie pasującym do skalnych kompozycji jest nieduży (15 cm) tulipan późny (Tulipa tarda) o żółtych kwiatach z płatkami o białych końcówkach. Mocnym kolorystycznym akcentem będą szafirki - drobnokwiatowy (Muscari botryoides) i później zakwitający miękkolistny (M. comosum) o kwiatostanach ciekawie rozgałęzionych na szczycie.

W BIELI

       

 Byliny o kwiatach białych zrównoważą kolorystycznie skalne rabaty. Pośród nich obfitością kwiatów w kwietniu wyróżnia się gęsiówka kaukaska (Arabis caucasica). Tworzy niskie dywany (10-20 cm) zimozielonych rozetek. Szczególnie dekoracyjna jest jej odmiana 'Variegata' o białoobrzeżonych liściach, które ożywiają skalne kompozycje. Interesujące są także 'Plena' o kwiatach pełnych, różowa 'Rosea', a także ciemnoróżowa 'Compinkie'. Podobna, lecz mniejsza (5-10 cm) gęsiówka macedońska (A. ferdinandi-coburgii) ma dwie warte uwagi odmiany - 'Variegata' z szerokim białym brzegiem oraz 'Old Gold' z brzegiem kremowym.

             Klasyką skalniaków są ubiorki, które należą do roślin wyjątkowo odpornych. Najbardziej znany jest kwitnący w kwietniu ubiorek wiecznie zielony (Iberis sempervirens) o wysokości do 30 cm). Po nim na przełomie kwietnia i maja rozkwita ubiorek skalny (I. saxatilis) o wysokości 5-10 cm, który może powtarzać kwitnienie jesienią. Najpóźniej zakwita niski (15 cm) Iberis aurosiaca 'Sweetheart' o nietypowych różowych kwiatach.

W PÓŁCIENIU